Ali Kemal Hüseyin
Türkiye’de 12 yaş üstü çocuklara 5 Eylül’den bu yana uygulanmaya başlanan Covid-19 aşısının 2. dozunun üzerinden üç ay süre geçen çocuklar için 3. doz aşının yapılmaya başlanmasıyla ebeveynlerde tedirginlikle birlikte bazı soru işaretleri oluştu. Liv Hospital Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Manolya Kara, Covid-19 virüsüne karşı hatırlatma dozunun önemine dikkat çekerek akıllara takılan soruları yanıtlıyor.
3. Doz hatırlatma aşısının çocukları nasıl etkilemesi bekleniyor? Herhangi bir yan etkisi olacak mıdır?
Hatırlatma (rapel) doz ile primer aşı sonrası gelişen bağışıklık yanıt güçlenecektir. mRNA Covid aşısı (Pfizer/BioNTECH) uygulanan çocuklarda genel olarak gözlenen yan etkiler; aşı uygulanan bölgede kızarıklık, hassasiyet, ateş, kırgınlık, kas ağrısı, mide bulantısı gibi hafif ve çoğunlukla ilk 48-72 saat içerisinde kendiliğinden geçen bulgulardır. 3. doz hatırlatma aşısından sonra ilk iki dozdan farklı bir yan etki beklenmiyor.
Çocuklar 3. dozu sinovac mı, biontech mi olmalı?
Aşılamada tercih edilen hatırlatma dozunun primer olarak yapılan aşı türü ile devam etmesidir. Ancak uygulanacak aşının yaş grubu için ruhsatlı olması şartıyla, hatırlatma dozu için farklı bir aşı kullanılabilir. Bununla birlikte dünya genelinde aşı etkinliği ve yan etki profili açısından kapsamlı çalışmalar mRNA Covid aşıları ile yürütülmüştür.
Omicron varyantı için daha hafif seyrettiği söyleniyor. Yine de çocukların 3. Doz aşı olmaları gerekiyor mu?
Erken veriler, omicron varyantının neden olduğu COVID-19’un önceki varyantların neden olduğu enfeksiyondan daha az şiddetli olduğunu gösteriyor. Bazı çalışmalarda hastaneye yatış, yoğun bakım ünitesine kabul ve hastane içi ölüm riskinin azaldığı görülmüştür. Bununla birlikte; omicron varyantının bulaşıcılığının yüksek olmasına paralel yüksek vaka hacmi, hastaneye yatış oranlarında artışa ve buna bağlı olarak ağır hastalık olgularının gözlenmesine; ayrıca sağlık sistemi üzerinde aşırı yüke neden olmaktadır.
Orijinal aşılar tarafından hedeflenen spike proteinlere yönelik antikor yanıtından kaçabilecek varyantlara karşı azalan bağışıklık ve azalan etkinlik olasılığı nedeniyle, ülkemiz dahil olmak üzere pek çok ülke tam aşılanmış bireyler için bir hatırlatma aşı uygulaması başlatmıştır. Covid geçirmiş olan bir çocuk iyileştikten ne kadar süre sonra hatırlatma dozunu olmalı?
Yakın zamanda belgelenmiş Covid-19 enfeksiyonu olan çocuklar (ilk aşı dozundan sonra teşhis edilenler dahil) akut enfeksiyondan iyileşip, izolasyon önlemlerinin sonlandırılmasının ardından aşı olabilirler.
Çocuklar hatırlatma dozu öncesi sağlık muayenesinden geçmeli mi?
Rutin olarak böyle bir öneri bulunmuyor.
Aşı aralıklarının kısa olması çocuklarda sağlık sorunu yaratır mı? Ya da bu kısa süre aşının etkisini azaltır mı?
Aşılar arasında bırakılması gereken süre klinik çalışmalar sonucu belirlenmiştir. Bu sürelerin dışına çıkılması önerilmez.
Hatırlatma aşısı da önceki aşılarla aynı dozda mı olacak?
Evet, aşının dozunda herhangi bir değişiklik olmayacak.
Çocuk dozu ile yetişkin dozu arasında fark var mı?
12 yaşından büyük ergenler ve yetişkinler için önerilen doz; üç hafta (21 gün) arayla 0,3 mL’lik iki doz (30 mcg) kas içi uygulama şeklindedir. 5-11 yaş arası kullanımın onaylandığı ABD’de, bu yaş grubunda üç hafta (21 gün) arayla 0.2 mL’lik (10 mcg) kas içi uygulama önerilmektedir.
Yetişkinlerle aynı dozu almak çocuğa ağır gelmiyor mu?
Yaş gruplarına göre doz önerileri kapsamlı çalışmalar sonucu belirlenmiştir.
Gelişim çağındaki çocuklar için bu aşıların zararı var mı?
Covid-19 aşılarına yönelik uzun dönemli yan etki öngörülmemektedir.
