Ali Kemal Hüseyin
ISNA’nın haberine göre Amerikan güçlerinin Afganistan’ın başkenti Kabil’in kuzeyindeki Bagram havaalanından çekilmesi, çekilme işleminin 11 Eylül tarihinden önce bitebileceğini gösteriyor.
Associeted Press haber ajansı konuyla ilgili haberinde Amerikan güçlerinin çekilmesinden sonra yaklaşık 650 askerin diplomatik temsilciliklerin güvenliğini sağlamak için Afganistan’da tutulmasının beklendiğini bildirdi.
Amerika, 11 Eylül 2001’deki saldırıların sorumlusu olarak suçladığı el-Kaide lideri Usame bin Ladin’i barındırdığı gerekçesiyle Afganistan’da hakim olan Taliban’a 7 Ekim 2001’de savaş açtı.
11 Eylül saldırılarının mağduru pozisyonundan dolayı Birleşmiş Milletler desteğini de arkasına almakta zorlanmayan Amerika, 2001’de işgal ettiği Afganistan’daki askeri güçlerinin sayısını aşamalı olarak arttırdı.
Yıllar içinde Taliban’la savaş ve Afganistan’da yeni bir altyapı kurmak için milyarlarca dolar harcayan Amerika 2011 yılından itibaren asker sayısını azaltmaya başladı.
Amerika’nın saldırı operasyonları yerine Afganistan güvenlik güçlerini eğitmeye odaklanmasıyla birlikte askeri harcamalarda azalma olurken 2010 ila 2012 yılları arasında Afganistan’da 100 bin askeri bulunan Amerika’nın harcadığı paranın yıllık yaklaşık 100 milyar olduğu belirtildi.
Üst düzey bir Pentagon yetkilisi, o dönemde Kongre’ye yaptığı açıklamada 2018’e kadar yıllık askeri harcamaların yaklaşık 45 milyar dolar olduğunu söyledi.
Amerikan Savunma Bakanlığının resmi açıklamasına göre de Ekim 2001’den Eylül 2019’a kadar Amerika’nın Afganistan’daki tüm askeri masrafları 778 milyar dolara ulaştı.
Ayrıca Amerikan Dışişleri Bakanlığı, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) ve diğer devlet kurumlarıyla birlikte Afganistan’daki kalkınma projeleri için 44 milyar dolar harcadı.
Buna göre resmi verilere göre 2001 ila 2019 yılları arasında harcanan toplam para 822 milyar dolar oldu. Ancak bu rakama Amerika’nın Afganistan’la ilgili operasyonlar için Pakistan’daki üslerinde yaptığı harcamalar dahil değil.
Amerika’nın Afganistan ve Pakistan’daki askeri harcamalarıyla ilgili yaptığı bir araştırma yapan Amerika Birleşik Devletleri’nin Rhode Island eyaletindeki Brown Üniversitesi, harcanan paranın yaklaşık 978 milyar dolar olduğunu açıkladı.
Bu para nerelere harcandı?
Afganistan’da harcanan paranın büyük bölümü, isyanların bastırılmasına yönelik operasyonlarda, Amerikan güçlerinin gıda, giysi, sağlık masrafları ve maaşları gibi ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanıldı.
Resmi verilere göre 2002 yılından beri Amerika, Afganistan’ın yeniden yapılandırılması için 143.27 milyar dolar harcadı.
Bunun yarısı, 88.32 milyar dolar, Afganistan ordusu ve polisinin kurulması için kullanıldı. Yaklaşık 36 milyar dolar, devlet ve kalkınma için harcandı. Çok az bir miktar ise uyuşturucuyla mücadele için ayrıldı. Bu paranın önemli bir kısmı da yıllar içerisinde ya kayboldu, ya israf edildi veya çalındı.
Amerikan Kongresine sunulan Ekim 2020 tarihli bir rapora göre Mayıs 2009 ila Aralık 2019 arasında yaklaşık 19 milyar dolar kayboldu.
İnsan kaybı
Amerika’nın 2001’de Taliban’a karşı başlattığı savaşta 2 bin 300 Amerikan askeri öldü; yaklaşık 20 bin 660 asker de operasyonlar sırasında yaralandı.
Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, 2019’da yaptığı bir açıklamada kendisinin görevde bulunduğu son beş yıl içerisinde 45 bin Afgan güvenlik görevlisinin öldürüldüğünü söyledi.
Brown Üniversitesinin 2029’da yaptığı araştırmasındaki tahmine göre savaşın başladığı Ekim 2001’den beri hayatını kaybeden Afgan askeri ve polisi sayısı 64 bin 100’ü geçiyor.
Birleşmiş Milletlerin Afganistan’daki yardım örgütü UNAMA verilerine göre ise sivil kayıpların düzenli olarak kaydının yapıldığı 2009’dan beri Afganistan’da 111 bin sivil öldürüldü.
YDH
