Ali Kemal Hüseyin
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ‘ne göre tüm dünyada 339 milyon kişinin astımı olduğu tahmin edilmektedir ve dünyada her yıl 400 binden fazla astıma bağlı ölüm olduğu bilinmektedir.
Türkiye Ulusal Allerji ve Klinik İmmünoloji Derneği her yıl Dünya Astım Gününde hekimler, sağlık çalışanları ve toplum için eğitim ve farkındalık toplantıları düzenlemektedir. Bu yılın teması „Doğru teknikle inhaler cihaz kullanımı ve tedaviye uyum, astımda iyi kontrolü sağlar“ olarak belirlenmiştir. Tüm kronik hastalıklarda olduğu gibi astımda da düzenli tedavi esastır. Astım ilaçlarının çoğu cihazlarla solunum yollarına uygulanan formda olması nedeniyle doğru kullanım çok önem taşımaktadır. İşte bu tema esas olmak üzere her yıl olduğu gibi bu yıl da Mayıs ayının ilk haftasında çeşitli etkinlikler düzenlenecektir.
Astım nasıl bir hastalıktır ve belirtileri nelerdir?
Astım, akciğer içi hava yollarında mikrobik olmayan bir tür iltihap nedeniyle hava yolu duvarının daralması sonucu ortaya çıkan müzmin (kronik) bir akciğer hastalığıdır. Astım tekrarlayan ve ataklar halinde gelen nefes darlığı, nefes alıp verirken ortaya çıkan hırıltı/hışıltı/ıslık sesi, göğüste baskı hissi ve öksürük gibi belirtilerle kendini gösterir.
Astım tedavi edilebilir mi?
Dünyanın hiç bir yerinde astımı tamamen ortadan kaldıran bir ilaç tedavisi yoktur. Astım tedavisinin amacı hastalığın belirtilerinin kontrol altına alınması ve hastanın yaşamının normale en yakın şekilde devam ettirilmesidir. Uygun ilaç tedavisinin verilmesi ile astım belirtileri kontrol altına alınabilmektedir.
Astım tedavisi ulusal ve uluslararası uzmanların katılımıyla hazırlanan ve her yıl yenilenen rehberdeki önerilere göre yapılmaktadır. Uluslararası ve ulusal astım rehberindeki en önemli yenilik nefes açıcı (kurtarıcı) ilaçların astım tedavisinde artık tek başına kullanılması yerine mutlaka asıl tedavi edici ilaç olan inhaler kortizon ile birlikte alınması önerisidir. Tedaviyle astımlıların önemli bir kısmı iş ve okul dahil günlük yaşamlarına, hastalık nedeni ile ilgili herhangi bir kısıtlanma olmadan devam edebilirler.
Astım ilaçlarının büyük bir kısmı soluk alma yolu (inhalasyon) ile kullanılan ilaçlardır ve bu yolla daha az yan etki ile direk hava yollarında istenen tedavi edici etkiyi oluştururlar. Astım tedavisi için kullanılan inhalasyon cihazlarının pek çok farklı şekli vardır. Bu cihazların (İnhalerler) doğru kullanılması tedavinin etkin yapılabilmesi için çok önemlidir. Tedaviye başlanırken bu inhaler cihazların kullanım şekli mutlaka hastalara gösterilmelidir. Her kontrolde hastanın ilaç kullanımına bakılarak, doğrulanmalı veya hatalar düzeltilmelidir
Astımı kontrol altında tutmak için astımlı hastalar ne yapmalıdır?
Astım kontrolünü güçleştiren etkenler; ilaçların doğru teknikle ve düzenli kullanılmaması ve bunun yanında alerjenler gibi özel veya enfeksiyon, sigara dumanı ve kimyasallar gibi genel tetikleyicilere maruz kalmak sayılabilir. Yapılan araştırmalarda hastaların ilaçlarını doktorunun önerdiği şekilde kullanmasının, sigarayı bırakmanın ve obez hastaların kilo vermesinin, sağlıklı ve dengeli beslenmenin, düzenli egzersiz yapmanın, solunan ortam havasını temiz tutmanın astımın kontrolünü kolaylaştırdığı gösterilmiştir.
Çocuklarda astımın kontrol altına alınması ve tedavisi daha zordur. Çocuklar aktif katılım yapamayacaklarından ilaçların etkili olacakları alt havayollarına gidebilmesi için aracı cihazlara gereksinim duyulur. Hem çocuk hem ailesi bu cihazların ne kadar gerekli olduğuna ve bağımlılık yapamadıklarına ikna edilebilirse tedavi uyumu ve astım kontrolü optimum düzeye çıkacaktır.
“Doğru teknikle inhaler cihaz kullanımı ve tedaviye uyum, astımda iyi kontrolü sağlar”teması ile konuya vurgu yaparak, hastalarımıza inhaler kullanım videolarının QR kodu içinde bulunduğu broşürler sunulacaktır.
T.C. Sağlık Bakanlığı ve Türk Toraks Derneği ve Türkiye Ulusal Allerji ve Klinik İmmünoloji Derneği olarak, GARD Türkiye (Kronik Havayolu Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı) çerçevesinde, inhaler cihaz videolarımızı paylaşarak hekimler ve hastaların astım kontrolünde başarıya ulaşmasına katkı sağlanmaya çalışılmıştır.
Tüm hekimleri, kamu yetkililerini, Ulusal örgütleri ve Ulusal ve yerel medyayı birlikte çalışmaya davet ediyoruz.
