Ali Kemal Hüseyin
Çekimi tamamlanan ve İstanbul Halı İhracatçıları Birliği (İHİB) projesi olan Türkiye’nin ilk halı belgeseli “ANADOLU HALISI: Ruhumun Dili, Sözümün Rengi” ilk gösterimini Fişekhane’de gerçekleştirildi. Usta yönetmen Coşkun Aral’ın gözünden kültür mirasımız Türk halısının yol hikayesini anlatan belgesel, her ilmeği insan emeğiyle dokunan Türk halısının tüm dünyaya tanıtıldığı arşivlik bir çalışma olarak tarihe geçecek.
İstanbul Halı İhracatçıları Birliği (İHİB)’ in hayata geçirdiği ve kamera arkasında usta yapımcı ve belgesel yönetmeni Coşkun Aral’ın yer aldığı Türkiye’nin ilk halı belgeseli ‘ANADOLU HALISI: Ruhumun Dili, Sözümün Rengi’ nin ilk gösterimi, Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay, TİM Başkanı İsmail Gülle, İstanbul Halı İhracatçıları Birliği (İHİB) Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Uysal, İHİB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ahmet Hayri Diler katılımı ile Fişekhane’de gerçekleşti.
Belgeselin ilk gösteriminin gerçekleştiği gecede söz alan Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay, “Bizleri kültürel mirasımızı bugünlere taşıyan bereketli Anadolu topraklarına keyifli bir yolculuğa çıkaran ve tüm dünyaya dokumacılık alanında edindiğimiz köklü birikimimizi tüm dünyaya gösterme fırsatı bulduğumuz bu önemli projede emeği geçen herkese teşekkür ediyorum dedi. Özel gösterimde konuşma yapan İstanbul Halı İhracatçıları Birliği (İHİB) Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Uysal, “Türkiye bir halı ülkesi. Özellikle bu yıl bu alandaki gücümüzü her zamankinden fazla ortaya koyarak ülkemizi rakipsiz bir pozisyona taşıyacağımızdan hiç şüphem yok. Bu anlamda kültürel miraslarımız arasında ilk sırada yer alan Anadolu Halıları’mızın tanıtımını destekleyen belgeselde emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunuyorum” diye konuştu. İlk gösterim gecesinin konukları arasında yer alan TİM Başkanı İsmail Gülle, “Aşk ile sevgi ile yapılan her işin ne kadar kıymetli olduğunu bizlere gösteren ve bin bir emekle hazırlanan bu kıymetli projede yer alan tüm değerli insanlara sektörümüze kattıkları katma değer için gönülden teşekkürlerimi sunuyorum” dedi.
“Ustalara saygı niteliğinde bir projeyi hayata geçirdik”
Dokumacılığın önemine ilişkin açıklamalarda bulunan İHİB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ahmet Hayri Diler, „Anadolu’nun birçok köşesini dolaştık. Batıdan doğuya, Karadeniz’e, Orta Anadolu’ya her yere gittik. Anadolu’da hala dokumacılığın canlı olduğunu gözlemledik. Yalnız maalesef gittikçe gerilediğini gördük. Yaptığımız saha araştırmalarında hala 20.000 dokuyucunun bu meslekle ilgilendiğini, ancak yapılan üretimlerin dünya pazarındaki gerçeklerden ne kadar uzak olduğunu gördük. Yerel yöneticiler ve usta dokuyucuların gayretleriyle bir yere kadar gidiyor ama yeniden dokunuşlar yaparak üretim Türkiye’de canlandırılabileceğini birebir gözlemledik. O kadar çok usta öğretici var ki inanamazsınız. Büyük gayretlerle bizim ata mesleğimiz, ana mesleğimiz devam ettirmek için çırpınıyorlar ve ellerinden geleni yapıyorlar. Bu emeğin kayıt altına alındığı “ANADOLU HALISI, Ruhumun Dili, Sözümün Rengi” belgeselimizle hem emektar dokumacılarımızı hem de dünyanın hayranlık duyduğu zamansız halı motiflerimizi gün yüzüne çıkardığımız için çok mutluyuz dedi.
El emeğinin izi sürüldü
Belgeselin yapım sürecini anlatan Coşkun Aral, „Uçsuz bucaksız coğrafyamızın muhteşem sanat ve zanaatının hikayesini araştırma heyecanıyla ben, eşim ve değerli ekibimle yola çıktık. 20’ye yakın görsel yönetmen, ışıkçı, kameraman Anadolu’yu karış karış dolaştık. Bir yılda 30 bin kilometreye yakın yol alıp, köylere girdik. Burada az temsilcisini gördüğümüz halı ustaları, dokuma ustalarıyla çoğunluğu kadın, aralarında erkekte var. Olağanüstü çalışmalarını bize sundular, ben mutlu oldum. Bu kadar güzel bir değerin bu güne kadar tanıtılmamış olmasına da üzüldüm. Çünkü fabrika halısı güzel, fabrikalar kazansın, ihraç edilsin ama yükte hafif, pahada ağır ve ülke ekonomisine ciddi gelir sağlayacak bir değerimizi yok etmeyelim. Kadınımızın, kız kardeşlerimizin istihdam alanlarını artıracak bu alanı genişletelim“ diye konuştu.
Türkiye’de ilk kez belgesel çekimi gerçekleşen ve İHİB projesi olarak hayata geçirilen “ANADOLU HALISI, Ruhumun Dili, Sözümün Rengi” halı belgeselinde, Türk halılarının Anadolu’nun kadim hikayelerinden ve tarihe geçen mitlerinden ilham alan yolculuğu anlatılıyor. İHİB Yönetim Kurulunun tespit ettiği 5 kişilik bir komite belgesel projesinin baştan sona içerisinde yer aldı ve 21 vilayet ile yüzlerce köy gezildi. Altı farklı dile çevrilen belgesel, 40’ar dakikalık üç bölümden oluşuyor. Aralarında araştırmacı yazar Belkıs Balpınar, uzun yıllardır Türkiye’de yaşayan deneyimli araştırmacı ve eski halı uzmanı Udo Hirsch ve Ali Rıza Tuna’nın da yer aldığı profesyonel danışmanlar eşliğinde hazırlanan belgesel, 18 bin dokumacının el emeğiyle dokuduğu motiflere de yer veriyor. Türk halılarının tüm dünyaya tanıtılmasını hedefleyen “ANADOLU HALISI, Ruhumun Dili, Sözümün Rengi” belgesel projesi aynı zamanda, el dokumacılığının kaybolmamasını ve çoğunluğunu kadın istihdamının oluşturduğu dokumacılık sektörünün canlandırılmasını da hedefliyor. Yapımı tamamlanan belgesel, yurtdışı ve ulusal belgesel kanalları, uçak içi eğlence sistemleri ve seçili online platformlarda izleyicisiyle buluşmaya hazırlanıyor.
