Ali Kemal Hüseyin
İran’ı doğru anlamak ve anlamlandırmak hedefi ile hazırlanan “İran: Bir Ülkenin Akademik Anatomisi”, tarih, dış politika, hukuki düzen, eğitim sistemi, kültür, din ve toplumsal meseleler gibi geniş yelpazeli konu başlıklarından oluşuyor. İnkılap Kitabevi imzası ile raflarda yerini alan kitap, Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın önsözü ile okuyucuyla buluşuyor.
İran: Bir Ülkenin Akademik Anatomisi”, gerek Ortadoğu coğrafyasında gerekse ikili ilişkilerde ve uluslararası ilişkiler bağlamında küresel ve bölgesel politikalara ciddi etkileri olan İran’ı anlamak ve anlamlandırmanın önemiyle hazırlandı. Türkiye’de bu alanda yeterli kaynağın bulunmaması gerçeğiyle ekstra önem kazanan kitap 33 makalenin bir araya getiriyor. Menfi ve müspet önyargılarla tanımanın ve anlamanın zor olduğu karmaşık tarihi ve yapısıyla her zaman ilgi uyandıran İran’ı akademik bir bakış açısıyla tahlil etmenin önemi, İran: Bir Ülkenin Akademik Anatomisi başlıklı çalışmanın ortaya çıkmasına zemin hazırlıyor.
Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın Önsözü
Çağdaş İran sosyal bilimlerinin bazı özellikleri var. Genellikle üçüncü dünya ülkelerinde az görülen bir nitelik; dünyayı tanıma, neşriyat ve araştırma yapma. Türkiye tarihi, Osmanlı tarihi üzerinde hem sentez mahiyetinde eserler çıkıyor hem de Dışişleri Bakanlığı’nın yaptığı gibi Osmanlı-İran ilişkileri üzerinde arşiv belgeleri Yayımlanıyor. Bu özelliği bir ölçüde Hindistan’da görmek mümkündür. Türkiye’de ise İran, özellikle muasır İran üzerindeki tetkikler son derece az. Bu konuda etraflı bir Türkçe müracaat kitabını bulmak fevkalade zor.
Şu anda Uluslararası İlişkiler Uzmanı Araştırmacı Dr. Orhan Karaoğlu ile Akademisyen Dr. Nail Elhan’ın editörlüğü altında “İran: Bir Ülkenin Akademik Anatomisi” başlığıyla önümüzdeki çalışmayı yaptılar. İçindeki makaleler fevkalade aydınlatıcı ve ilginç; İran’da Türk varlığı ile başlanıyor, toplumsal hareketler, İran’daki modern eğitim sistemi, günümüzde Fars dili ve edebiyatının durumu, sinema, İran’ın milli terkibi karşısında azınlıklar, Azerbaycan Türkleri, İran’da çevre sorunu, İran İslam Cumhuriyeti’nin göç politikaları gibi az bildiğimiz konular yer alıyor.
Bunların hepsinde, mümkün mertebe objektif olunmaya, saf bilgi verilmeye gayret edilmiş. İslam Cumhuriyeti’nin dış politikası için bir nevi etrafa bakış söz konusu. Yine tarih kısmında Kaçar hanedan devrinde başlayan bir modernleşme hattı işleniyor. Tarihi bu kadar zengin ve eski bir ülkede biraz sadede gelmek, yakını anlamak için aslında İran’da bile az araştırılan Kaçar döneminin bürokratik gelişmelerine bakmak daha iyi. Bu da gene bir İranlı uzman tarafından kaleme alınmış.
Din, şüphesiz ki en ilginç, çok tartışılması gereken bir konu. Kitapta soğukkanlı bir şekilde İran’daki Isnâaşeriyye Şiiliğine bakılıyor. Şii siyasi düşüncesindeki tarihi dönüşüm ve Esterabadî’nin eserlerinin incelenmesi ile modern Şia’nın devlet ve toplum hayatındaki rolü ele alınmaktadır.
Aşağı yukarı 800 sayfayı geçen bu eserde Türk okuyucu bilimsel düzeyde İran’ı tetkike girerken birçok konuya da adım atabilecek. Bundan dolayı bize çok yararlı olacak bir girişle karşı karşıyayız.
Yayın Direktörü: Mehmet Bozkurt
Yayıma Hazırlayan: Gökçe Şenoğlu
İlk Okuma: Emre Tansu Keten
Kapak Tasarım: Gilas Coşkun
Sayfa Tasarım: Beyzanur Karabulut
Tür: Araştırma
