Ali Kemal Hüseyin
Bilim ve Gelecek dergisinin Mart sayısında ilginç bir anketin sonuçları yayımlandı. Hamdi Tayfur yöneticiliğinde yapılan anket sadece ilahiyatçı, imam-hatipli ve eski İslamcı olan 60 kişi üzerinde uygulanmış. Aralarında akademisyenler, din dersi öğretmenleri ve imamlar da var. Ortak özellikleri İslam’dan ve dinden kopmuş olmaları. Ankette gençler değil, 25-60 yaş arası kesim tercih edilmiş ve dinden ayrılmalarının nedenleri öğrenilmeye çalışılmış.
Ankette sorulan soruların bazıları şöyle:
– Kendinizi deist/ateist/agnostik hangi kategoride görüyorsunuz?
– Sizi şüphelere sevk eden olaylar zincirinden üç tanesini söyler misiniz?
– İnancınız ile ilgili en derin çıkmaz neydi ve bunu nasıl aştınız?
– Aydınlanma yaşayalı kaç yıl oldu?
– İslam dininden ayrıldığınız halde görevinizi yerine getirmede nasıl bir yol izliyorsunuz?
– İfşa olmanız durumunda başınıza neler gelebilir?
– Hiç pişmanlık duyuyor musunuz? Mutlu musunuz?
İlginç sonuçlardan biri, araştırmaya katılanların çoğunluğunun, inanç değiştirme zamanı olarak son 10-12 yıla işaret etmeleri. Bunlar AKP’nin iktidar olduğu yıllar ve bu yıllarda politik, eğitsel, ahlaki vb. alanlarda dinsele vurgu, bilindiği gibi çok yüksek.
Bir diğer önemli sonuç, kişilerin kendilerini tanımlayış biçimleri. Kendini agnostik olarak tanımlayanlar 31 kişi ile ilk sırada. İkincisi sırada 11 kişiyle ateistler, üçüncü sıradaysa 7 kişiyle deistler yer alıyor.
Dinden kopuşun nedenlerine gelince, Tayfur bunları dışsal nedenler ve içsel nedenler olarak sınıflandırmış. Dışsal nedenlerin önde gelenleri şunlar:
– İslam’ın kaynaklarını doğrudan okuma.
– Dinin politik, ekonomik ve diğer çıkarlar için kullanılması.
– IŞİD, Taliban, Boko Haram gibi radikal İslamcı örgütlerin ve İran, Suudi Arabistan, Afganistan gibi İslam devletlerinin eylem ve uygulamaları.
– İslamcı cemaat yapıları ve tarikatlardaki menfaate dayalı ilişkiler, yapılan haksızlıklar, ahlaksızlıklar, liderlerin müritleri ve elemanları sömürmesi.
– İslam dünyasındaki ahlaki yozlaşma, yoksulluk ve gerilik.
– İnternetin etkisi.
İçsel nedenler arasında en çok vurgulananlardan bazıları şunlar:
– Allah’ın buna mecbur olmadığı hâlde adaletsiz bir dünya yaratması.
– Allah’ın dünyadaki olaylara duyarsız kalması.
– Allah’ın ihtiyaç ve duaları karşılamaması.
– Kötülük problemi… Allah, yeryüzündeki kötülükleri engelleyecek güce sahip olduğu hâlde neden engellemiyor? Neden kötülerin imtihanına masum ve savunmasız iyileri alet ediyor?
– Kuran’da yer alan çelişkili, tutarsız, mantık dışı, bilime aykırı ayetler.
– Hayata tatbiki mümkün olmayan Kuran hükümlerinin mevcudiyeti.
– Kuran’daki ayetlerin orijinal olmaması ve farklı kaynaklarda benzer anlatılara ve bilgilere rastlanması.
– Kuran’ın kadına bakışındaki olumsuzluklar, kadını aşağılaması ve değersiz görmesi.
– Ganimet ayetleri ve Kuran’ın yağmayı helal kılması.
– Kuran’ın köleliği, cariyeliği ve cariyelerle cinsel teması onaylaması, izin verilmesi.
– Semavi dinlerin tarihi insanlık tarihinin çok küçük bir kısmını oluşturmasına rağmen, Kuran’da tarihin bundan ibaret gibi gösterilmesi.
Dikkat çeken nokta, kişilerin İslam’dan çıkışına neden olan hususların, bazı çevrelerin iddia ettiği gibi dinin yanlış uygulanması, dine sonradan sokulan hurafeler, batıl inançlar değil, bizzat Kuran ayetlerinde yer alan problemler ve Hz. Muhammed’in hayatında yer alan vicdanen ve mantıken onaylanması mümkün olmayan olaylar olması.
Ankete katılanların önemli bir kısmı yaşadıkları düşünsel değişimi çevrelerine açıklayamamışlar. İfşa olma durumunda başlarına gelebileceklerle ilgili ciddi korku ve endişeleri var.
Ankette en çarpıcı sonuçlardan biri, bu kişilerin İslam’dan çıktıkları için hiçbir pişmanlık duymamaları ve bu kararlarından dolayı mutlu ve huzurlu olduklarını ifade etmeleri.
Bilim ve Gelecek dergisinin dosyasında ankete katılan kişilerle yapılan söyleşilerden örnekler de yer alıyor.
