Ali Kemal Hüseyin
Oba Makarna son sekiz yıldır kendi sektöründe ihracat şampiyonluğu yaşamasının yanı sıra 288 milyon 473 bin dolarlık ihracat ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin ihracat şampiyonu oldu. Ancak ihracat şampiyonluğu aynı zamanda işçi sömürüsünü de beraberinde getirdi.
Evrensel’den Mesut Baylav işçilerle beraber ihracat şampiyonluğunun ardındanki sömürüyü konuştu.
“Salgında canımız çıktı”
Oba Makarna, ihracat sıralamasında Türkiye geneli sıralamada 37 sıra birden yükselerek Türkiye’nin en fazla ihracat yapan 42. firması oldu. Yani bu devasa yükselişi pandemi sürecinde yakaladı. Oba Makarna CEO’su Alpaslan Özgüçlü bu başarıyı, “Pazardaki değişimi iyi analiz ederek hızlı kararlar almak, sonuç odaklı olmak ve pandemi gibi olağanüstü süreçleri doğru yönetmek” diye ifade ediyor.
Bir de pandemi sürecinde Oba Makarna işçileri ile ilgili gazetemizde yer alan haberlerde işçilerin yaşadıklarından bir kısmına göz atalım:
– Antep Başpınar 4. Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Oba Makarna Fabrikasında Koronavirüs salgını sürecinde ‘artan siparişleri yetiştirme’ gerekçesiyle çalışma süresi 12 saate çıkarıldı. (3 Nisan 2020)
– OBA Makarna fabrikası patronu, koronavirüs sürecinde işçilerin çalışma saatlerinin yükseltilmesini haberleştiren muhabirimizi tehdit etti: O resmi kaldırma görürsün sana neler yapacağım. (5 Nisan 2020)
– Antep Başpınar 4. Organize Sanayi Bölgesinde bulunan OBA Makarna 12 saatlik çalışma sistemine karşı çıkan ve fabrikadaki hijyen kurallarına uyulmadığını iddia eden işçileri işten çıkardı. (8 Nisan 2020)
– Antep’te bulunan Oba Makarna fabrikasında kıdem tazminatı verilmeyen bir işçi fabrika bahçesinde bulunan yaklaşık kırk metre yüksekliğindeki silonun üstüne çıkarak intihar girişiminde bulundu. (27 Eylül 2021)
Fabrikada hâlâ çalışmaya devam eden bir işçi 2020 yılını “Bizi 12 saat zorla çalıştırdılar, salgının en yoğun olduğu dönemlerde canımız çıktı. Sonrasında haberler çıkınca, işçilerden ses yükselince 8 saat çalışmaya geri dönmüştük.” diye ifade ediyor. Canı çıktığını söyleyen işçiler Oba Makarna’nın ihracat şampiyonluğunun kısa bir özeti. Devam ediyor işçi: “Bizim sayemizde milyon dolarlar kazanıyorlar. Bize sadece asgari ücret düşüyor.” Şampiyonlukları yaratan işçiler asgari denen ama onun dahi uzağında olan bir yaşamın pençesinde.
İşçi sirkülasyonu çok
Gıda ürünleri üretmesine rağmen tuvaletlerde sabun, tuvalet kağıdı dahi olmadığı dönemler olduğunu söylüyor işçiler. Yaklaşık bir yıl önce fabrikadan ayrılan bir işçi, “Bu fabrika işçiler için kölelik şampiyonu” diyor. İzinler ve maaşların eksik yatması konusundan da muzdarip işçiler. Bir işçi, “İzin istiyoruz, vermiyorlar, eleman eksik diyorlar. Maaşlar eksik yatıyor, bordro istiyoruz, yok diyorlar. İşçiler birbirine soruyor ‘maaş sana ne kadar yattı?’ diye. Cevap veriyorlar ve eksik diyorlar. Amirimize söylüyoruz, tamam deyip geçiştiriyor. İşe yeni başlayan işçiler zaten dayanamıyor fabrikaya. Kısa sürede çıkan çok işçi oluyor” diyor.
İntiharlar arttı
Geçtiğimiz haftalarda bir Oba Makarna işçisi fabrikadaki buğday silolarının üstüne çıkarak intihar girişiminde bulunmuştu. O süreci anlatıyor bir işçi: “Geçen haftalarda bir işçi kardeşimiz haksız yere işten çıkarılmak istendi. Tazminat da vermeyeceğiz demişler. İşçi de imza atmamış ve yanımıza geldi. Bunalım içindeydi. ‘Benim hakkım yeniyor’ dedi ve buğday silolarının üstüne çıkıp intihar etmek istedi. Oba Makarna’nın şampiyonluk hikayesi bu koşullardan belli oluyor.”
