Ali Kemal Hüseyin
29 yıldır tecritte yaşayan Peru’nun Maoist lideri Abimael Guzman 86 yaşında yaşamını yitirdi.
Peru’nun Maoist Aydınlık Yol Hareketi lideri Abimael Guzman bugün 86 yaşında hayata gözlerini yumdu.
Takma adı Başkan Gonzalo olan eski Felsefe Profesörü Guzman’ın ölüm haberi Perulu yetkililerin twitter paylaşımıyla kamuoyuna duyuruldu.
Son aylarda sağlık durumu gittikçe kötüleşen Guzman, 1992 yılından beri cezaevindeydi.
12 Eylül 1992 tarihinde yakalanan Başkan Gonzalo’nun duruşmaları güvenlik gerekçesiyle yüzleri kapalı hakimler tarafından gerçekleştirilmişti.
Brookings Enstitüsünden Vanda Felbab-Brown; Guzmán’ı „Fidel Castro dışarıda tutulursa, bir hükümeti devirip iktidarı almaya en çok yaklaşan Latin Amerikalı devrimcidir“ diye nitelendirmişti.
ABİMAEL GUZMAN KİMDİR?
Tam adı Manuel Rubén Abimael Guzmán Reynoso olan ve Başkan Gonzalo olarak tanınan Guzmán, Peru’da bir dönem efsaneleşen ve Peru Komünist Partisi’ndeki ayrışma sonucu kurulan Aydınlık Yol’un önderiydi.
Aydınlık Yol hareketi başlarda sadece Peru üniversiteleri çevreleriyle sınırlı kaldı. 1970’li yılların sonlarına doğru ise Ayacucho bölgesinde bir gerilla grubuna evrildi. 1980 yılının Mayıs ayında grup Peru hükûmetine karşı savaş açtığının ilanı olarak Ayacucho bölgesindeki Chuschi köyüne baskın düzenleyerek 1964 yılından beri ilk kez bir seçimin gerçekleşmesine engel olmuş oldu. Zamanla büyüyen gerilla hareketi Lima eteklerinde kadar genişledi. Aydınlık Yolun amacı hükûmeti çaresiz bırakacak kadar ülkede kontrolü ele alıp iktidarın alınabileceği bir ortam sağlamaktı. Gerillalar sadece asker ve polisleri değil her türlü hükûmet görevlilerini, grev kırıcı işçileri, hükûmetle işbirliği yapan köylüleri ve hatta diğer sol örgütleri de hedef almaktaydı. Yoğun iç savaş ortamında yaklaşık 70 bin kişinin hayatını kaybettiği tahmin edilmektedir.
Aynı zamanda eski bir felsefe profesörü de olan Guzmán, Aydınlık Yol hareketi ile birlikte 1980 yılından itibaren silahlı mücadeleye başlamış ve Peru devletine karşı etkili eylemler gerçekleştirmişti.
Aydınlık Yol hareketi Guzmán’ın fikirlerini ve eserlerini marksizm leninizm ve maoizm ideolojisi üzerine kurulmuş yeni bir teorik anlayış olarak değerlendirmiştir. 1989 yılında yaptığı değerlendirmede Guzmán artık stratejik dengenin sağlandığı ve eski rejimin artık yönetemez haline geldiğini öne sürerek stratejik saldırı aşamasına geçeceklerini ilan etti.
1990 yılında darbeyle gelen Fujimori hükümetinin antikomünist iktidarının Aydınlık Yol gerillalarına karşı başlattığı ağır saldırılar ve kontrgerilla faaliyetleri sonucu, 1992 yılında Lima’da yapılan bir ev baskınında Guzmán yakalandı. Guzmán yakalandıktan sonra bir kafeste tutulurken çekilen fotoğraf uzun dönem konuşulmuştur.
Aydınlık Yol gerillalarının hakimleri öldürmesinden çekinen Peru devletinin, mahkemelerde hakimlerin yüzünü kapatarak gerçekleştirdiği yargılama sonucu Guzmán ömür boyu hapis cezasına çarptırılır.
29 yıldır ağır tecrit altında tutulan ve kimseyle görüşmesine izin verilmeyen Guzmán 20 Temmuz Salı günü sağlık sorunları nedeniyle hastaneye sevk edilmişti.
Guzman 26 yıllık esaretin ardından hayata gözlerini yumdu
Takma adı Başkan Gonzalo olan eski Felsefe Profesörü Guzman’ın ölüm haberi, Perulu yetkililerin twitter paylaşımıyla kamuoyuna duyuruldu.
Son aylarda sağlık durumu gittikçe kötüleşen Guzman, 1992 yılından beri cezaevindeydi.
12 Eylül 1992 tarihinde yakalanan Başkan Gonzalo’nun duruşmaları, güvenlik gerekçesiyle yüzleri kapalı hakimler tarafından gerçekleştirilmişti.
Brookings Enstitüsünden Vanda Felbab-Brown; Guzmán’ı „Fidel Castro dışarıda tutulursa, bir hükümeti devirip iktidarı almaya en çok yaklaşan Latin Amerikalı devrimcidir“ diye nitelendirmişti.
Abimael Guzmán, Aralık 1934’te Peru’nun güney kıyısında Mollendo kasabası yakınlarında, Guzmán’ın annesi öldükten sonra onu yetiştiren varlıklı bir tüccarın çocuğu olarak dünyaya geldi. Guzman, özel bir Katolik ortaokuluna ve daha sonra doktora tezlerinden birinin Alman filozof Immanuel Kant üzerine olduğu Arequipa’daki üniversiteye gitti.
Üniversitedeyken Marksizm ile ilgilenmeye başladı. 1962’de, merkezi Ayacucho kentindeki Huamanga Ulusal Üniversitesi’nden San Cristóbal’da felsefe profesörü olarak bir kürsü kazandı.
1965’te Çin’e yaptığı bir gezi sırasında Guzmán, Komünist lider Mao Zedong’dan ilham aldı ve Peru’ya dönüşünde kendisi gibi düşünen akademisyenleri Ayacucho’daki üniversitede kendisine katılmaya teşvik etti.
1969’da Guzman ve 11 arkadaşı, Aydınlık Yol – Sendero Luminoso’yu kurdu. Örgütün adlandırılması, „Marksizm-Leninizm geleceğin parlayan yolu“ diyen Perulu komünist José Carlos Mariátegui’ye bir selam olarak gerçekleşmişti.
Maoizm’den ilham alan gerilla grubu, Peru’nun „burjuva demokrasisini“ yıkmak ve komünist bir devlet kurmak için bir „halk savaşı“ başlatmaya çalıştı. Peru Komünist Partisi’nin bir kolu olan grup, başlangıçta silahlı mücadeleye girmedi.
Aydınlık Yolun mücadelesinde dönüm noktası, 1980 yılında Peru’yu 12 yıldır yöneten ordunun demokratik seçimlerin yapılmasına izin vermesiyle geldi.
Örgüt sadece seçimi boykot etmekle kalmadı, Ayacucho’daki oy sandıklarını yakarak da seçime müdahale etti.
İlerleyen yıllarda örgüt üyelerinin gerçekleştirdiği suikastlar ve bombalı araçlar, iktidarı adeta diz çöktürdü. Hükümet, yaylalarda olağanüstü hal ilan etti ve karşı savaşmak için rondas olarak bilinen silahlı yerel milisleri silahlandırdı.
Silahlı mücadele döneminde 60 bini aşkın kişi hayatını kaybetti.
Eylül 1992’de Peru istihbaratı sonunda Guzmán’ı Lima’daki bir dans stüdyosunun üzerinde yakaladığında isyan fiilen sona erdi.Guzman Ekim 1993’te televizyona çıktı ve takipçilerini açıkça „barış için savaşmaya“ çağırdı. Açıklamasının ardından AydınlıkYol’un yaklaşık 6.000 üyesi bir hükümet af programı kapsamında teslim oldu.
Guzmán, Başkan Fujimori’nin otoriter önlemlerinin yürürlükten kaldırılmasının ardından 2004’te daha uzun bir davaya daha maruz kaldı. Duruşma sürecinde basın üzerinde sıkı baskı uygulandı ve muhabirlerin davayı takip etmesini engelledi.
Ekim 2006’da ağırlaştırılmış terör ve cinayetten suçlu bulundu ve tekrar ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.
Guzmán, kalan yıllarını Lima’nın batısındaki El Callao’daki bir deniz hapishanesinde hücre hapsinde geçirdi. 2010 yılında, Aydınlık Yol’dan gerilla arkadaşı Elena Iparraguirre ile parmaklıklar ardında evlenmesine izin verildi.
Guzman, geçtiğimiz Temmuz ayında ağırlaşan sağlık sorunları nedeniyle hastaneye kaldırılmıştı.
