Ali Kemal Hüseyin
Google, Türkiye’deki tüketicilerin satın alma yolculuğundaki beklentilerini anlamak ve davranışları analiz etmek amacıyla 2019 yılından bu yana gerçekleştirdiği Smart Shopper araştırmasını sonuçlandırdı. Bu yılki Smart Shopper 2024 araştırması; çevrim içi araştırmanın artışı, fiziksel alışverişin geri dönüşü ve yapay zeka gibi yeni teknolojilerin alışveriş alışkanlıklarına etkisine dair önemli çıktılara ev sahipliği yaptı.
Tüketicilerin satın alma yolculuğundaki davranışları sürekli değişmeye devam ediyor. Google da bu alandaki beklentiyi ve alışveriş alışkanlıklarını analiz etmek için 2019 yılından bu yana devam ettirdiği Smart Shopper araştırmasını sonuçlandırdı. “Smart Shopper 2024” çalışması, tüketici alışveriş ve araştırma davranışları üzerine 7 ürün kategorisinde (Elektronik, Ev & Bahçe, Moda, Gıda & Bakkaliye, Güzellik, Oyuncak, Mücevher) kapsamlı küresel bir analiz sunuyor. Araştırma kapsamında metodoloji olarak nüfusun ulusal düzeyde temsili için yaş, cinsiyet ve bölgeye göre çevrimiçi temsili kotalar uygulanarak belirlenen toplam 2100 kişi, ürün kategorilerine eşit olarak dağıtıldı. Her katılımcı bireysel alışveriş davranışlarına göre seçildi ve yalnızca bir kategoriye ait anketi tamamladı. Araştırma, akıllı teknolojilerin ve çevrim içi araştırmaların tüketici tercihlerinde belirleyici bir rol oynadığını gösterirken, çok kanallı deneyimin yükselişini sürdürdüğünü ve fiziksel alışverişe geri dönüş eğilimi de gözler önüne seriyor.
“Tüketiciler, alışveriş yolculuğunda yeni teknolojilerden faydalanıyor”
Google Türkiye Perakende ve Teknoloji Sektör Lideri Alpagut Çilingir araştırmayla ilgili şu açıklamalarda bulundu: “Tüketiciler, bütçelerini daha verimli kullanabilmek için alışverişlerinde daha bilinçli ve araştırmaya dayalı kararlar alma eğilimindeler. Biz de Google olarak Türkiye ekonomisi ve perakende ekosistemine sağladığımız katkılara bir yenisini daha ekleyerek önemli bir araştırmaya imza atmak istedik. Türkiye’deki tüketicilerin satın alma yolculuğundaki beklentilerini anlamak ve davranışları analiz etmek amacıyla gerçekleştirdiğimiz Smart Shopper araştırmasının ilkini 2019’da gerçekleştirmiştik. Smart Shopper 2024’te çok kanallı alışveriş deneyimin yükselişini sürdürmesi ve tüketicilerin alışveriş yaparken yeni teknolojilerden yararlanma eğilimi bu yılki araştırmanın öne çıkan sonuçları arasında yer alıyor. Sosyal medya üzerinden satın alma oranının bir önceki yıla göre düşüş yaşaması ve fiziksel mağazalara geri dönüş eğilimi de bu yıl dikkat çeken sonuçlar olarak öne çıkıyor. Tüketicilerin bazı kategorilerde yeniden fiziksel mağazaları tercih etmeleri, ürünleri doğrudan deneyimleme ihtiyacının sürdüğünü ve fiziksel alışverişin sağladığı güven duygusunun önemini koruduğunu gösteriyor. Gerçekleştirdiğimiz araştırmanın sektöre fayda sağlayacağını umarak, doğru bilgiyle kullanıcılarımızı buluşturmak üzere çalışmalarımıza devam edeceğiz.”
Çevrim içi araştırma yükselişini sürdürüyor
Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’deki tüketicilerin %90’ı, satın almadan önce çevrim içi araştırma yaparak bilgi topluyor. Özellikle tüketici elektroniği ve ev & bahçe kategorilerinde çevrim içi araştırma yoğunluğu öne çıkıyor. Ayrıca, tüketicilerin %79’u alışveriş süreçlerinde hem çevrim içi hem de fiziksel kanalları kullanarak esnek bir yolculuk sürdürüyor; tamamen çevrim içi alışveriş yapanların oranı %11, yalnızca fiziksel mağazaları tercih edenlerin oranı ise %10 olarak belirtiliyor. Dijital ve mağazadan yapılan alışveriş kırılımına bakıldığındaysa Türkiye genelinde tüm kategorilerde %66 dijital kanaldan alışveriş, %34 fiziksel mağazadan alışveriş son satın almanın yapıldığı kanal olarak tercih ediliyor.
Kullanıcılar, fiziksel mağazadan alışverişi yeniden tercih etmeye başladı
Özellikle moda, ev & bahçe, güzellik ve oyuncak kategorilerinde fiziksel alışverişe geri dönüş gözlemleniyor. Fiziksel mağazaların önemini korumasının arkasında ise mağazada ürünü görebilme, hissedebilme ve deneyebilme isteği yatıyor. Tüketicilerin %84’ü, mağazada ürünü doğrudan deneyimlemenin fiziksel alışveriş tercihinde önemli olduğunu belirtiyor. Anket katılımcılarının %83’ü de ürünü mağazadan satın aldıktan hemen sonra teslim almanın avantaj olduğu düşünülüyor. Bu eğilimler, perakende sektöründe çevrim içi ve fiziksel mağazaların birbirini tamamlayan roller üstlendiğini gösteriyor. Özellikle mağazada ürünleri doğrudan deneyimleme olanağı, tüketicilere güven verirken çevrim içi araştırmanın yaygınlaşması, bilinçli alışveriş yapma ihtiyacını karşılıyor. Perakende sektörünün, bu iki alışveriş deneyimini entegre eden stratejiler geliştirerek tüketicilere esnek ve güven veren bir alışveriş deneyimi sunması önem taşıyor.
Yeni nesil dijital araçlar satın alma kararına etki ediyor
Araştırma sonuçlarına göre katılımcılarının %79’u, son 6 ay içinde alışveriş yaparken ilham almak için yeni teknolojilerden faydalandı. Kısa formatlı videolar, sosyal medya platformları, görsel arama araçları ve yapay zeka araçları bu süreçte öne çıkan kanallar. Anket katılımcılarının %76’sı sosyal medya platformlarını ürünler hakkında bilgi almak için kullanıyor. Sosyal medya, tüketicilerin ilgisini çeken bir ürün keşif kanalı olmayı sürdürüyor; katılımcıların %41’i kısa formatlı videolarla ürün keşfi yapıyor. Sosyal medya üzerinden doğrudan ürün satın alanların oranı %43’ten %37’ye düşmüş durumda. Google ise ürün araştırmalarında katılımcıların %99’u tarafından tercih edilen ana arama motoru olarak ön plana çıkıyor.
En çok kullanılan temas noktalarına ek olarak anket katılımcılarının %57’si ise alışveriş yapmak için 5 veya daha fazla kanal kullandığını belirtiyor. Arama motoru ve sosyal medya araçlarının dışında katılımcıların %35’i ürün hakkında daha fazla bilgi edinmek için Google Lens gibi görsel arama araçlarını kullanırken, %23’ü marka veya perakendeci web sitelerindeki chatbotlarla iletişime geçtiğini belirtiyor. Anket katılımcılarının %13’ü de chat tabanlı yapay zeka araçlarıyla etkileşim kurduğunu söylüyor. Bu sonuçlar, kullanıcıların ürün keşfinde birçok farklı kaynağa başvurduğunu ve sosyal medya ile arama motorlarının birbirini tamamlayan roller üstlendiğini gösteriyor.
Yapay zeka teknolojileri alışveriş yolculuğunu dönüştürüyor
Google, değişen alışveriş alışkanlıklarına daha yakından bakmak amacıyla 1500 kişi ile yapay zeka kullanımı üzerine Google Türkiye olarak Alışveriş Yolculuğunda AI Kullanım Anketi adında bir anket çalışması gerçekleştirdi. Bu anket çalışmasının sonuçlarına göre, internet üzerinden alışveriş yapan katılımcıların %86’sı yapay zekaya yönelik farkındalığa sahip. Bu oran, çevrim içi alışveriş yapan tüketicilerin teknolojiye olan yatkınlıklarını ve yapay zeka çözümlerine açık olduklarını gösteriyor. Ankete katılanlar yapay zekayı en az alışveriş için kullanmalarına rağmen, doğrudan sorulduğunda bu teknolojiyi en çok ürün ve fiyat araştırması (%20) ile ürün karşılaştırma (%19) gibi alanlarda faydalı bulduklarını belirtiyorlar.
