Ali Kemal Hüseyin
Her yıl bine yakın genç sanatçı ile çalışan Vokal Akademi tarafından düzenlenen ve içgörüleri çıkarılarak hazırlanan raporu, müzik endüstrisindeki kadın üreticilerin ve liderlerin karşılaştığı zorlukları, çözüm önerilerini ve kadın görünürlüğünü artırma hedeflerini sunuyor.
Vokal Akademi, 25 Ağustos 2023 tarihinde DenizBank VoiceUp A Cappella Festivali kapsamında düzenlediği „Müzikte Kadın Liderler“ panelinin özet raporunu kamuoyuyla paylaştı. Raporda, kadın şeflerin ve liderlerin müzik endüstrisinde karşılaştığı zorluklar ele alınırken, çözüm önerileri ve toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlama çabalarına yer veriliyor.
Akademisyen Aylin Vartanyan tarafından modere edilen panele, müzik ve performans dünyasından farklı sesleri temsilen Ceren Gündoğdu, Melike Şahin, Panda Van Proosdij ve Ece Dizdar’ın yanı sıra Vokal Akademi Kurucu Sanat Direktörü, Koro Şefi Başak Doğan katılmıştı. Panel, kadınların liderlik yolculuklarına dair derinlemesine tartışmalar yapılmasına zemin hazırladı.
Vokal Akademi Genel Koordinatörü Ezgi Barhan’ın editörlüğünde hazırlanan rapor, panelin yalnızca bir başlangıç olduğunu ve sürdürülebilir bir tartışma platformu oluşturduğunu vurguluyor. Bu çerçevede, Vokal Akademi, 19-24 Ağustos 2025 tarihlerinde düzenlenecek bir sonraki Voice Up A Cappella Festivali’nde tartışmayı derinleştirmeyi planlıyor.
“Bizim kadın haklarına, kadın sorunlarına ihtiyacımız var. Feminist olmaktan gurur duymalıyız.”
Sara Ahmed’in Feminist Bir Yaşam Sürmek adlı kitabındaki „tuğla duvar“ metaforu vurgulanarak kadınların toplum içindeki somut ile soyut engellerine değinilen panelde moderatör Aylin Vartanyan kadınların kendi seslerini bulmalarının önemine vurgu yapıyor ve önerisi şöyle oluyor; „Sesimizi bulmak için yapmamız gereken şey, içe dönerek kendi cevherimizi ortaya çıkarmaktır“. Ayrıca, özgünlüğü bulmanın zorlu bir süreç olduğuna değinen Vartanyan, bu süreçteki engellerin kişinin yeniden ayağa kalkıp devam etmesine engel olamayacağını belirtiyor.
“Bana ‘Yapamazsın’ dediler. Yine de yaptım.”
Başak Doğan, müzik kariyerinde karşılaştığı cesaret kırıcı yorumları paylaşarak, kadınların müzik endüstrisinde liderlik rollerini üstlenirken yaşadığı zorlukları ele aldı. “Bana ‚Yapamazsın‘ dediler. Yine de yaptım,” sözleriyle, kadınların bu süreçteki kararlılığını ve direncini ortaya koydu. Bu ifade, kadınların liderlik pozisyonlarına geçişini etkileyen önemli faktörlerden biri olarak öne çıkıyor. Başak Doğan, panelde sıklıkla karşılaştığı mansplaining (erbilmişlik) olgusunu da ele aldı. Doğan, örneğin daha az deneyime sahip erkek meslektaşlarının, buna rağmen sürekli olarak otorite kurma çabasında olduklarını dile getirdi. Özellikle sanat dünyasında kadınların yetkinliklerinin sürekli sorgulanmasının sektördeki eşitsizliğin başlıca nedenlerinden biri olduğu üzerinde durdu.
“Artık o küçük canavarla savaşıyorum.”
Melike Şahin, son dönemde özellikle başarılı kadınların çokça yaşadığı bir kavram olan ‘sahtekarlık sendromu’ ile yaşadığı içsel mücadeleyi anlatarak, başarısına rağmen kendini yetersiz hissettiği anlara değindi. “Artık zihnimdeki o küçük canavarla savaşıyorum ve diyorum ki: ‘Hayır, çok çalıştın. Şu anda harika işler yapıyorsun,’” diyerek, kadınların bu tür içsel baskılarla nasıl başa çıktıklarını ele aldı.
Kadın liderlerin görünürlüğü artıyor.
Rapor, Vokal Akademi’nin her yıl 1000’e yakın genç sanatçıya profesyonel deneyim fırsatı sunduğunu vurguluyor. Bu program, genç müzisyenlerin yeteneklerini geliştirerek sanatta kadın liderliğini desteklemeyi hedefliyor. Ayrıca, kadın liderlerin sanatta daha fazla temsil edilmesi için mentorluk programları ve güvenli alanlar oluşturulması öneriliyor.
Sürdürülebilir bir tartışma alanı
“Müzikte Kadın Liderler” paneli sadece mevcut eşitsizlikleri tartışmakla kalmadı, aynı zamanda gelecekte bu sorunlara çözüm üretmek için sürdürülebilir bir diyalog alanı oluşturdu. Bu diyalog, önümüzdeki yılki Voice Up A Cappella Festivali’nde de devam edecek ve farklı isimlerin katılımıyla daha geniş bir platform haline getirilecek. Mentorluk ve peer ilişkilerinin çok önemli olduğu konuşulan panelde, özellikle kadınların, liderlik pozisyonunda bulunduklarında, diğer peer’larına yer ve alan açmalarının önemine ve böylelikle varlık alanının genişletilerek fırsat eşitliğinin kolaylaştırılmasına da dikkat çekildi.
Başak Doğan Hakkında – Yüksek lisansını Danimarka Kraliyet Müzik Akademisi’nde, bu okula kabul edilen ilk Türk olarak, tamamlayan ve çağdaş koro şefliğinde sınırları aşan vizyonuyla öncü bir isim Başak Doğan, Vokal Akademi’nin kurucu sanat direktörüdür. Danimarka’da ortaya çıkan doğaçlama metodu Vocal Painting’in Türkiye’deki ilk ve tek uygulayıcısı olan Başak, aynı zamanda Dünya Koro Konseyi’nin Türkiye temsilcisi. Başak, kadınların müzikteki liderliğini ve yaratıcılığını destekleme konusunda güçlü bir savunucu. Vokal Akademi Pop & Caz Korosu’nu yönetirken, aynı zamanda Vokal Akademi çatısı altında farklı türlerde korolara da kapı açıyor, yaratıcılığı ve yeteneği besleyen bir ortam sunuyor. Dünya Koro Olimpiyatları’na Türkiye’den katılan ilk jüri üyesi olan Başak Doğan, aynı zamanda a capella müziğin gelişimi için Voice Up A Capella Festivali’nin genel sanat direktörüdür.
Vokal Akademi Hakkında – Başak Doğan tarafından, vokal müzik için kolektif bir platform olarak kurulan Vokal Akademi Türkiye’yi uluslararası organizasyonlarda temsil ediyor; atölyeler düzenliyor, festivaller tasarlıyor ve konser organize ediyor. Türkiye’de kültür sanatı erişilebilir kılmak, kişilere artistik ifade için güvenli bir alan sunmak; sektöre dinleyici, eleştirmen, teknik eleman ve sanatçı yetiştirmek üzere kurulmuş; çok sesli vokal müziği odağına alan bir çatı sanat platformudur. Vokal Akademi aynı zamanda, Avrupa Kültürler Ağı (European Network of Cultural Centers – ENCC) üyesidir.
