“Isabel Muñoz: Yeni Bir Hikâye” ve “Zamane İstanbulları”

Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi 17 Eylül’e kadar iki fotoğraf sergisine ev sahipliği yapıyor. Türkiye’nin en önemli arkeolojik alanlarından Göbeklitepe ve çevresini konu alan Isabel Muñoz: Yeni Bir Hikâye sergisi insanlık tarihinin bu gizemli coğrafyasını Muñoz’un etkileyici bakış açısından keşfetme imkânı sunuyor. İstanbul’un güncel görsel anlatılarını bir araya getiren Zamane İstanbulları ise İstanbul’da yaşayan 11 fotoğrafçının megakentten çarpıcı kesitler sunan işlerini sanatseverlerle buluşturuyor.

İnsanlık tarihinin gizemli coğrafyasına keşif yolculuğu
Ünlü fotoğrafçı Isabel Muñoz Göbeklitepe ve çevresini konu alan çalışmalarıyla Pera Müzesi’nde sanatseverlerle buluşuyor. Isabel Muñoz: Yeni Bir Hikâyebaşlıklı sergi, dünyanın en eski kült alanı olabileceği düşünülen ve 2018’den bu yana UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Taş Tepeler’den Göbeklitepe, Karahantepe ve Sayburç’u, Muñoz’un etkileyici bakış açısından keşfetme imkânı sunuyor. 

Farklı coğrafyalardan insanları ve kültürleri konu alan monokromatik portreleriyle tanınan Isabel Muñoz, sık sık ziyaret ettiği Türkiye’de semazenlerden zeytinyağı işçilerine, yağlı güreşlerden Sulukule Romanları’na farklı konular üzerine eğilmişti. Sanatçı, Pera Müzesi’nde ziyarete açılan yeni sergisinde, çok etkilendiği Göbeklitepe ve çevresinde, gizem, köken ve sonsuzlukla ilgili soruların peşinden gidiyor. 

Kadim yöntemler ve yeni teknikler bir arada 
Isabel Muñoz: Yeni Bir Hikâye – Göbeklitepe ve Çevresinden Fotoğraflar, Muñoz’un etkileyici bakış açısından insanlık tarihinin bu gizemli coğrafyasını keşfetme imkânı sunarken, ünlü fotoğrafçının kullandığı yeni yöntem ve baskı teknikleri açısından da sürprizler içeriyor. Sanatçının kadim zamanlarda kullanılan yöntemlerden ilhamla geliştirdiği “Tepetype” tekniğini ilk defa kullandığı fotoğraflar ve Karahantepe’deki insan başı figürüne EEG yardımıyla beynindeki elektrik dalgalarını yansıttığı sıra dışı otoportreyi de içeren ilgi çekici eser, bu yenilikçi çalışmalar arasında yer alıyor.

Sergiye eşlik eden katalogda, François Cheval’in küratoryal metniyle birlikte, Yekhan Pınarlıgil’in fotoğraf pratiğinin ışıkla ilişkisini ve Muñoz’un çalışmalarında hafızanın rolünü inceleyen yazısı ve Merve Akar Akgün’ün sanatçıyla gerçekleştirdiği söyleşi yer alıyor. 

Megakent İstanbul’un binbir yüzü 
Refik Akyüz ve Serdar Darendeliler’in küratörlüğünde gerçekleşen Zamane İstanbulları sergisi, İstanbul’da yaşayan ve üreten 11 fotoğrafçının megakenti odağına alan çalışmalarını farklı temalar altında buluşturuyor. Silva Bingaz, Osman Bozkurt, Ci Demi, Kıvılcım S. Güngörün, Ekin Özbiçer, Emin Özmen, Ahmet Sel, Ali Taptık, Kerem Uzel, Erdem Varol, Cansu Yıldıran’ın işlerinden oluşan fotoğraf sergisi, sanatçıların kenti kişisel bir etkileşim alanı olarak yorumlama pratiklerini ve İstanbul sokaklarında karşımıza çıkan olağanüstü, bir o kadar da olağan tuhaflıkları gündeme getiriyor.  

İstanbul hakkında araştıran, düşünen, kurmacalar üreten bir grup yazarın; Yaşar Adnan Adanalı, Fırat Genç, Şebnem İşigüzel, Melisa Kesmez, Biray Kolluoğlu, N. Gamze Toksoy ve Sibel Yardımcı’nın sergi kataloğu için kaleme aldıkları metinler, Zamane İstanbulları’na önemli bir katman daha ekliyor.

Öykülerin ses verdiği fotoğraflar
Sergide yer alan fotoğraflar, bir öykü dizisine de ilham oldu. Pera Müzesi web sitesi üzerinden okunabilen Zamane Öyküleri adlı diziye, Pelin Buzluk, fotoğrafçı Kerem Uzel’in Dönüşümü Beklemek serisinden ilham alan „Kömür“ öyküsüyle katkıda bulundu. Ci Demi’nin Her Şeyin Kötü Gittiğine Dair Emareler serisi, Özge Baykan Calafato’nun “Cihangir” öyküsünde, Cansu Yıldıran’ın Barınak serisi ise Hande Ortaç’ın “Felis” öyküsünde kelimelere dönüştü.

Sergiye özel kitap seçkisi 
Küratörler Refik Akyüz ve Serdar Darendeliler, günümüz İstanbul’una dair yaratıcı bir görsel okuma denemesi sunan Zamane İstanbulları için özel bir kitap seçkisi de hazırladı. Pera Müzesi’ndeki sergiye atfen İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde oluşturulan Zamane İstanbulları Okuma Köşesi, küratoryal metinde bahsi geçen yayınların yanı sıra eserlerle ve sergiyle diyalog kuran, İstanbul’a dair yakın tarihli fotoğraf kitaplarını da içeriyor. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün ikinci katında araştırmacıların ve sanatseverlerin kullanımına sunulan okuma köşesinde şu kitaplar yer alıyor:

• Agora / Serkan Taycan
• Ara Guler’s Istanbul / Ara Güler
• Beyoğlu 1930 : Selahattin Giz’in fotoğraflarıyla 1930’larda Beyoğlu / Selahattin Giz
• Beyoğlu, Ben / Sıtkı Kösemen
• Bitmeyen röportaj: İstanbul / Ara Güler
• Bruno Barbey’nin İstanbul’u / ed. Korkut Erdur
• Burası
• Bu Şehr-i İstanbul / Tahsin Aydoğmuş
• Camera Ottomana: Osmanlı İmparatorluğu’nda Fotoğraf ve Modernite, 1840-1914 / Der. Edhem Eldem, Zeynep Çelik
• Dersaadet’in fotoğrafçıları: 19 yüzyıl İstanbulunda fotoğraf: öncüler, stüdyolar, sanatçılar / Bahattin Öztuncay
• Dün, Bugün İstanbul 
• Foto Galatasaray / Tayfun Serttaş
• Fotoğraflar ve haberleriyle İstanbul hafızası 1924-1931 / Cengiz Kahraman, Mehmet Yüce
• Fotoğraflar ve haberleriyle İstanbul hafızası 1932-1944 / Cengiz Kahraman, Mehmet Yüce
• İçkalpakçı Çıkmazı / Kemal Cengizkan, Dora Günel
• Imagine Istanbul / Paul McMillen
• Important Daguerreotypes by Joseph – Phlibert Girault de Prangey from the archive of the artist, part II : tuesday 18 May 2004
• Istanbul: City of a hundred names / Alex Webb 
• İstanbul Panorama / Arif Aşçı
• Istanbul Timeless / Timurtaş Onan
• İstanbul’u Resmetmek / Ali Taptık
• Kuşların Hatrına / Cemre Yeşil Gönenli & Maria Sturm
• Milyonluk Manzara: Kentsel Dönüşümün Resimleri
• No One Dies at a Gypsy Wedding / Arjen Zwart
• Osmanlı İmparatorluğu’nda fotoğrafçılık, 1839-1919 = Photography in the Ottoman Empire, 1839-1919 / Engin Özendes
• Stüdyo Osep / Tayfun Serttaş
• Süreyya Yilmaz Dernek ve Ergün Turan Objektifinden BİZ / Ergün Turan, Süreyya Yılmaz Dernek
• Tefrika İstanbul 01 – Erdem Varol, “Dolana Dolaşa” / Onagöre
• Tefrika İstanbul 02 – “Double Lasmit”, Kıvılcım S. Güngörün / Onagöre
• Tefrika İstanbul 03 – “Şehir Fikri”, Ci Demi / Onagöre
• The Photographers of Constantinople: Pioneers, studios and artists from 19th century Istanbul / Bahattin Öztuncay
• Yıldız Sarayı Fotoğraf Albümlerinden: Yadigâr-i İstanbul / Nurhan Atasoy

Isabel Muñoz: Yeni Bir Hikâye ve Zamane İstanbulları sergileri 17 Eylül 2023 tarihine kadar Pera Müzesi’nde ziyaret edilebilir. Her iki sergiye Pera Müzesi web sitesindeki Dijital Sergiler bölümünden de 7/24 ulaşmak mümkün.

Pera Müzesi Salı’dan Cumartesi’ye 10.00-19.00, Pazar günleri 12.00-18.00 saatleri arasında gezilebilir. Cuma günleri “Uzun Cuma” kapsamında 18.00-22.00 arası tüm ziyaretçiler, Çarşamba günleri ise “Genç Çarşamba” kapsamında tüm öğrenciler müzeyi ücretsiz ziyaret edebilir.

İstanbul Araştırmaları Enstitüsü kütüphanesinin çalışma saatleri hakkında ayrıntılı bilgi için: http://www.iae.org.tr