Derya Tüncel
Kitaplar ve çocuklarının kitap okuma alışkanlıkları ile ilgili ebeveynlerden en sık duyduğum cümlelerden bazıları “Şu kitabı okuya okuya ezberledik.” “Ben her akşam aynı kitabı okumaktan sıkıldım, çocuğum dinlemekten sıkılmadı.” oluyor.
Ebeveynler için çoğunlukla sıkıcı olan bu durum, özellikle okul öncesi ve ilk okuma-yazma öğrenme seviyesindeki çocuklar için aslında çok normal ve onlar için çok da faydalı…
Gelin bu durumu çocuklar açısından değerlendirelim;
Nitelikli bir çocuk kitabının en önemli özelliklerinden biri “çocuk gerçekliği ile yazılmış” olmasıdır. Nitelikli bir çocuk kitabı ile buluşan çocuk, kitaptaki karakteri kendi ya da çevresindeki kişilerle özdeşleştirir, hikayesinde ve kurgusunda kendi dünyasını yakalar. Bu nedenle tekrar tekrar okumak isteyerek her okunuşta farklı bir yanını keşfeder, farklı anlamlar ve sonuçlar çıkartır. Kendisinin ya da etrafındaki dünyanın yansımasını kitaplarda görür.
Tekrar etmek öğrenme sürecinin en önemli parçasıdır. Siz ne kadar sıkılırsanız sıkılın, çocuklar aynı kitabı defalarca dinlerken ya da okurken, kelimeleri ve cümle içerisinde kullanılışlarını öğrenirler. Öğrendikçe, o kelimeleri kendileri de çok daha aktif kullanmaya başlarlar.
Dil sadece kelimelerden değil, aynı anda kelimelerin birbiri ile olan bağları ve seslerin ritmidir. Tekrarlanan kelimeler sayesinde çocuk, dilin ritmini fark eder. Dilin ritmini fark eden çocuk, dile hâkim olur.
Almanların çok sevdiğim bir deyimi var: “Übung macht den Meister”. Türkçeye “Pratik yapmak kişiyi uzmanlaştırır” şeklinde tercüme edilebilir. İşte çocuklar aslında aynı kitabı tekrar tekrar okuyarak ya da okutarak tam da bunu yapıyorlar. Kitabı noktasına, virgülüne kadar ezberleyerek o kitabın uzmanı oluyorlar, dil konusunda kendilerini geliştiriyorlar.
Okumayı yeni öğrenme aşamasında, belki ilk okuduğunda hata yaparak okuyabildiği bir kitabı, ikinci, üçüncü hatta dördüncü okuyuşunda hatasız okumaya başlayan çocuk; akıcı ve hızlı okuyabildiğini gördükçe okuma konusunda kendine olan güvenini geliştirir.
İşte tüm bu sebeplerden çocuklar sevdikleri kitapları defalarca okumak ve okutmak isteyeceklerdir.
Defalarca okunan kitaplardan ebeveyn olarak sıkılmamak adına; çocuklarımızla o kitap üzerine sohbet etmek, belki resimlemesini istemek, beraber farklı sonlar kurgulamak ya da kurguyu değiştirip farklı durumlar ve olaylar yaratmak yapabileceklerimiz olabilir.
Biz yetişkinler için anlaması bazen zor olsa da bırakalım çocuklar diledikleri kitabı diledikleri kadar okusunlar, okutsunlar. Biz yeter ki onları nitelikli çocuk kitapları ile buluşturalım.
Sevgilerimle,
Derya Tüncel
Instagram: @oyku.kitap
