Claudia Carmen
Mart ayında genç bir bankacının mobbing nedeniyle intihar ettiği iddiası basında ve sosyal medyada geniş yankı uyandırırken, dikkatler bir kez daha Türkiye’deki mobbing mağdurlarıyla birlikte iş yerlerinde mobbingi önleyici faaliyet ve uygulamalara çekildi. Psikolojik şiddet, baskı, yıldırma, zorbalık, taciz, rahatsız etme ve sıkıntı anlamlarında kullanılan ve iş yerlerinde genellikle gücü elinde bulunduran kişi ya da grupların diğerlerine psikolojik yollardan sistematik ve uzun süreli uyguladığı baskıyı ifade eden “mobbing”in, hukukta tanımlanmış bir insanlık suçu olduğunu belirten Selmin Gök “Mobbinge uğrayanlar sıklıkla stres, uyum bozukluğu ve depresyon yaşıyor. Yalnızlaşıyor, özgüveni düşüyor, çıkmaz bir durumda olduğunu düşünüyor ve sonuç olarak yaşama sevincini kaybediyor. Tüm bu ruhsal çöküntü ve buhran, fiziksel hastalıklara ve ne yazıkki intihar vakalarına neden olabiliyor” ifadelerini kullandı.
Yatay, dikey ve düşey mobbing olmak üzere üç türü bulunan mobbingin en yaygın olanının yöneticilerin astlara uyguladığı düşey mobbing olduğuna işaret eden Gök “Çalışana kaldıramayacağı kadar iş yükü vermek, özgüveni yok etmeye yönelik davranışlardan en yaygın görülen şekli olarak işini beğenmemek, işini ve davranışlarını sürekli eleştirmek, itibarsızlaştırmaya yönelik davranışlarda bulunmak örneğin dedikodusunu yapmak, herkesin içinde ya da tek başına olduğunda çalışanın giyimini, tarzını, seçimlerini aşağılamak, çalışanla dalga geçmek, açık ya da imalı olarak istifa etmesini istemek gibi birçok somut davranış örneği mobbing kapsamındadır” dedi.
Türkiye’de kadınların yüzde 70’i mobbinge uğruyor
Mobbing dava başvurularına ve mobbingin ruhsal etkileri üzerine çalışan kliniklerin istatistiklerine bakıldığında Türkiye’de mobbing mağdurlarının yüzde 70’ini kadınlar oluşturuyor. Şiddetin cinsel, fiziksel, finansal, duygusal tüm türlerine bakıldığında benzer istatistiklere ulaşılıyor. Haklar ve yaşam koşulları anlamında fırsat eşitliğinin olmayışı, ataerkil sistem içerisinde kadının hak ettiği yerde olamaması, yasaların ve süreçlerin yetersiz veya aksak işlemesi kadına yönelik şiddetin artışını da körüklüyor.
Türkiye’de kazanılan ilk mobbing davasının 2008 yılında Tülin Yıldırım’ın uzun süreli mücadelesinin sonunda olduğunu ileten Selmin Gök, mobbingin ispatının zorluğu, dava süreçlerinin uzunluğu ve yoruculuğunun mobbing mağdurlarının süreç içerisindeki direncini kırdığına işaret etti ve mobbinge maruz kalan kişilere şu önerilerde bulundu: “Sınırlarınıza sahip çıkın. İspatınızı kolaylaştırmak için mobbing günlüğü tutun. Alo 170 SGK danışma hattını arayın, şirket içindeki insanlarla konuşun, onlardan yardım isteyin. Uzun süreli ve tekrar eden şekilde şiddet içeren davranışlara maruz kalıyorsanız “Bende ne kusur var, acaba ben neyi hatalı yapıyorum” gibi düşüncelerden çıkın. Özgüveninizi ve itibarınızı başkalarının eline teslim etmeyin. Hukuki olarak haklarınızı ararken aynı şirket içerisinde çalışmaya devam etmek sizi psikolojik olarak katlanamayacağınız bir seviyeye getiriyorsa o şirketten ayrılın”.
“Kurum kültürü” ve “liderlik gelişim programları” kritik önem taşıyor
Çalışma hayatında hangi görevde ve unvanda olursa olsun bir kişinin diğer bir çalışanın hayatla ilişkisini zayıflatacak kadar şiddet uygulamasının asla kabul edilemeyeceğinin altını çizen Gök; şirketler için açık, şeffaf iletişimi destekleyen, çalışanların psikolojik, ruhsal ve sosyal güvenliğini sağlayan bir kültür oluşturulmasının kritik önemde olduğunu belirtti ve şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bugüne kadar her seviyeden binlerce yöneticiye liderlik eğitimleri ve koçluk veren bir kişi olarak tepe yöneticilerin günümüz liderlik anlayışının bir gereği olarak barışçıl, gelişimi destekleyen, açık ve şeffaf iletişim kurulan, çeşitliliğe alan yaratan, demokratik ve insani değerler açısından etik bir kültür inşa etmek için kritik rolde olduklarını iletmek isterim. En tepeden başlamak üzere tüm yöneticiler, bu kritik rolün sorumluluğun alarak, kurum içinde neler olduğunu sistematik olarak araştırmalı, kontrol noktaları geliştirmeli, çalışanlarla yakın temasta olmalıdır. Şirketler tüm yönetim seviyelerinin sürekli gelişimlerini liderlik eğitim programları aracılığıyla desteklemeli ve mobbingi önleyici politikalar geliştirmelidir”.
Selmin Gök
22 yıllık profesyonel geçmişe sahip olan Selmin Gök, kariyerinin ilk 10 yılında ekiplere ve yönetim takımlarına liderlik etmiş, yönettiği ekiplerde; satış yönetimi, eşsiz müşteri deneyiminin yaratılması için süreç yönetimi, performans ölçme-değerlendirme yöntemlerinin gelişimi ve çalışan bağlılığı-gelişimi başta olmak üzere pek çok projeyi başarıyla yürütmüş ve birçok projede liderlik görevini üstlenmiştir.
Selmin GÖK, organizasyonlarda en çok ihtiyaç duyulan gelişim alanlarına yönelmek, bunu yaparken de özgün, yaratıcı ve güncel olmak vizyonuyla 2018’de „Selmin Gök Eğitim Danışmanlık“‚ı kurmuştur (https://selmingok.com/). Liderlik, Organizasyon Gelişim ve Kültür, Koçluk-Mentorluk Teknikleri, Uzaktan Ekip Yönetimi, Takımlara Koçluk, İlişki Yönetimi ve Yetenek Yönetimi ana uzmanlık alanlarıdır. Gök, aynı zamanda kurumlara ve eğitim&danışmanlık sektörüne yeni eğitmenler/danışmanlar yetiştirmektedir. Volvo Group, Turkcell, Vodafone, Türk Telekom, Akbank, İş Bankası, QNB Finansbank, Allianz, Marsh, Türkiye Sigorta, Teleperformance, Kariyer.net gibi köklü/ global markalara uzun yıllardır eğitmen ve koç olarak hizmet veren Selmin Gök; son 12 yıldır ağırlıklı olarak koçluk, mentorluk, çalışan gelişimi ve takım koçluğu programları gerçekleştirmiş; çok sayıda kurumun ve farklı büyüklükte işletmenin büyüme ve dönüşüm yolculuğuna rehberlik etmiştir.
Bankacılık, Telekomünikasyon, Emeklilik, Sigorta, Otomotiv, Perakende, Müşteri Hizmetleri başta olmak üzere 10 farklı sektöre, 10 bini aşkın çalışanın gelişimine hizmet eden Selmin Gök; aynı zamanda ICF Sertifikalı ACC Koç unvanına sahiptir ve 2022’de de Organizasyon ve İlişki Sistemleri Koçluğu (ORSC- Organization and Relationship Systems Coaching), programını da tamamlamıştır.
Selmin Gök, „Harvard Business Review Türkiye“nin liderlik kategorisi yazarı olmakla birlikte Türkiye Bankalar Birliği eğitmenleri arasındadır ve Expressive Art Türkiye Grup Dinamikleri modülünün Fakülte Liderliğini de üstlenmiştir. 2016 yılından beri „Transaksiyonel Analiz Derneği“ üyesi olmakla birlikte çeşitli sektörel yayınlarda konuk yazarlık yapmaktadır ve Danışman, Eğitmen, Koç ve Mentor kimlikleriyle her seviyeden onbinlerce yöneticiyle buluşan Selmin Gök; deneyim ve bilgi birikimini „Yönetim El Kitabı“nda derleyerek çok sayıda şirketin yönetim kadrosuyla buluşturmuştur.
Jungian yaklaşımla „İnsanın kahramanlık yolculuğundaki iç parçalarını kuvvetlendirmesi ve daha güçlü ortaya koyması“ üzerine yazmaya devam ettiği ilk kitabı, 2023 yılında yayımlayacaktır.
Selmin Gök, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümü mezunudur.
