Claudia Carmen
Uzun süreli madde kullanımında ödül merkezi bozulan beynin hiçbir şeyden zevk alamaz haline geldiğini kaydeden Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan, bu durumun kişinin beyni ve işlevselliği üzerinde olumsuz etkiler bıraktığına dikkat çekti. Bağımlılık şiddetinin artmasıyla kişinin yaşam kalitesinin olumsuz etkilendiğini belirten Doç. Dr. Onur Noyan, “Kişi günlük aktivitelerden, keyif için yaptığı aktivitelere kadar pek çok şeyden keyif alamaz hale gelir. Kişi, sadece madde kullanma arzusu içerisinde olmaktadır. Yani madde kullanımında birincil olumsuzluk kişinin keyif alanlarının azalmasıdır. İkincil olarak da maddeye bağlı işlevselliğin bozulmasıdır.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan, uyarıcı ve uyuşturucu maddelerin etkilerine ilişkin değerlendirmede bulundu.
Her madde beyni farklı etkiliyor
Doç. Dr. Onur Noyan, sigara, alkol ve yasadışı maddelerin kullanılmasının ardından kana karıştığını, sonrasında beyne ulaştığını ve beynin ödül merkezinin etkilenmesiyle birlikte etkilerini gösterdiğini söyledi. Bazı maddelerin uyarıcı etkisi olduğunu kaydeden Doç. Dr. Onur Noyan, “Bu maddeler, beyni uyararak kişiyi daha enerjik, daha agresif ve daha saldırgan hale getirirken, bazı maddeler de kişi üzerinde uyuşukluk yapabilmekte ve uyku haliyle birlikte aşırı bir sakinlik ortaya çıkartmaktadır.” dedi.
Ödül merkezi hızla uyarılır
Uyarıcı maddelerin kullanımıyla beraber beynin ödül merkezinin aşırı uyarılması ve beyinde hızlı ödül veren bir etki ortaya çıktığını kaydeden Doç. Dr. Onur Noyan, “Bu hızlı ödülün ardından düşüş gözlendiğinde de yoksunluk dediğimiz belirtiler ortaya çıkmaktadır.” dedi.
Yoksunluk sonrası tekrar madde kullanımı ortaya çıkar
Madde kullanımından sonra kişinin ya yeniden madde kullanacağını ya da yoksunluk belirtilerinin daha da şiddetleneceğini ifade eden Doç. Dr. Onur Noyan, “Bireyler yoksunluk belirtilerine katlanamadığı için sıklıkla tekrar madde kullanımına yönelmektedir.” dedi.
Her bireyin madde kullanım sıklığı değişmektedir
Doç. Dr. Onur Noyan, bazı maddelerin yoksunluk belirtileri fazla olmadığı için aralıklı kullanım olabildiğini ifade ederek her maddenin yoksunluğu ve oluşturduğu istek farklı olduğu için her bireyin madde kullanım sıklığının değiştiğini söyledi.
Beyin ve işlevsellik olumsuz etkileniyor
Madde kullanımının uzun vadede kişinin beyni ve işlevselliği üzerinde olumsuz etkiler ortaya çıkardığını kaydeden Doç. Dr. Onur Noyan, “Bu olumsuzluklar da kişinin maddeye devamını ya da maddeyi hayatından çıkartmaya yönelik isteğini belirlemektedir. Bazen her türlü olumsuz etkiye rağmen bireyler maddeyi bırakmak istemez bazen de olumsuz belirtiler kişiye, maddeleri hayatlarından çıkartmaları için bir vesile olabilir.” dedi.
Bağımlılık şiddetinin artması olumsuz etkiliyor
Uzun süreli madde kullanımında ödül merkezi bozulan beynin hiçbir şeyden zevk alamaz haline geldiğini kaydeden Doç. Dr. Onur Noyan, bu durumun kişinin tüm yaşamını etkileyebildiğini söyledi. Doç. Dr. Onur Noyan, bağımlılık şiddetinin artmasıyla kişinin yaşam kalitesinin olumsuz etkilendiğini belirterek şunları söyledi:
“Kişi günlük aktivitelerden, keyif için yaptığı aktivitelere ve sosyal aktivitelerine kadar pek çok şeyden keyif alamaz hale gelir. Kişi, sadece madde kullanma arzusu içerisinde olmaktadır. Yani madde kullanımında birincil olumsuzluk kişinin keyif alanlarının azalmasıdır. İkincil olarak da maddeye bağlı işlevselliğin bozulmasını söyleyebiliriz. Tüm gün maddeyi kullanmayı düşünmek, tüm işlerini bu madde kullanımına göre planlamak ve daimî olarak maddeyi arzulamak söz konusu olur. Bazen bir işe konsantre olmuş bir şekilde devam ederken bile ihtiyaç duyduğu maddeye nasıl erişeceğini düşünmek gibi eylemler içerisindedir. Bu da kişinin konsantrasyonunu ve işlevselliğini bozduğunun belirtisidir. Bazen madde kullanımına bağlı olarak yasal sorunlar ortaya çıkabilir. Fiziksel olarak sağlık sorunları ortaya çıkabilir ve her türlü soruna rağmen madde kullanımının devam etmesi, bağımlılık şiddetinin arttığını bizlere göstermektedir.”
