Claudia Carmen
Sanayileşme bir zamanlar Brandenburg’un şehirlerindeki insanların yaşamlarını ve çalışmalarını şekillendirdi. Ancak buhar makineleri ve halkalı fırınlar uzun zamandır geçmişte kaldı. Brandenburg Sanayi Kültürü Turizm Ağı, eski çalışma dünyalarının anısını canlı tutmak istiyor ve sizi sanayi kültürü alanlarında heyecan verici keşiflere davet ediyor. Sonbaharda, ağın altı yeni özel sergisi teknik yeniliklere, yapı malzemelerine ve çalışma koşullarına ışık tutuyor.
Tuğla Fabrikası Parkı Mildenberg: Teleferiğin tarihçesi
Teleferiğin tarihi, 31 Ekim’e kadar Mildenberg Tuğla Fabrikası Parkı’ndaki özel bir serginin odak noktasını oluşturuyor. Leipzigli mühendis ve şirketin kurucusu Adolf Bleichert (1845-1901), teleferik yapımının öncülerindendir. Üniversite arkadaşı Theodor Otto ile birlikte, 1874’ten itibaren Halle yakınlarındaki Teutschenthal’deki güneş yağı ve parafin fabrikasında kullanılan endüstriyel karakterli ilk kablo demiryolunu geliştirdi. Linyiti açık maden ocağından daha ileri işlemlerin yapılacağı yere taşıyordu.
Yolcu kablolu demiryolları, kayakçılar için çekilen teleferikler ve taşıma sistemleri gibi başka yenilikler de bunu takip etti. Adolf Bleichert & Co. şirketi büyüyerek dünyanın en büyük kablolu demiryolu fabrikası haline geldi. Dresdner Verkehrsbetriebe’den ödünç alınan Brickworks Park’taki sergide, Garmisch-Partenkirchen’den Wankbahn’ın bir kabininin yanı sıra San Francisco’dan kablolu tramvayın bir vagonunun modeli de sergileniyor. (www.ziegeleipark.de)
Şehir Müzesi Wittenberge: Bölgede İşçi Gıdası
Sanayileşmeyle birlikte, fabrikalarda çalışan binlerce işçinin ve ailelerinin nasıl beslenebileceği sorusu da gündeme geldi. Wittenberge Kent Müzesi’nde 4 Aralık’a kadar görülebilecek olan „Dampfende Kessel – Arbeiter-Ernährung in Wittenberge“ (Buharlı Kazanlar – Wittenberge’de İşçi Yemeği) başlıklı yeni özel sergi, 20. yüzyılın başında SINGER dikiş makinesi fabrikasının sayısız yeni sakini çektiği Elbe kıyısındaki kasabanın son 150 yıllık gıda üretimine ışık tutuyor.
Serginin arka planını, kasabanın heyecan verici beslenme tarihinin daha önce görülmemiş resimlerle gösterildiği ve diğer şeylerin yanı sıra sığır pazarı ve su kaynağı ile ilgili pano ve sergilerin yer aldığı yeniden yapılandırılmış bir tahsisat bahçesi alanı oluşturuyor. Ancak sergi sadece geçmişle ilgili değil: Wittenberge ve Prignitz’de bugün nerede ve nasıl bölgesel, sağlıklı ve ekolojik beslenilebilir? Kasaba müzesi de bu sorulara pek çok şaşırtıcı yanıt veriyor. (www.wittenberge.de)
Margarethenhütte Elektroporselen Müzesi: Bir Yapı Malzemesi Olarak Alçı
Elektroporzellanmuseum Margarethenhütte Großdubrau, bugünkü özel sergisini Alman Yerbilimciler Meslek Birliği’nin 2022 Yılının Kayası olarak seçtiği yapı malzemesi alçıtaşına ayırıyor. Kömür yakmanın bir yan ürünü olarak üretildiği için Doğu Almanya’da yeterince mevcut olan malzemelerden biriydi. Programda kayanın nasıl oluştuğu, nasıl çıkarıldığı ve nasıl kullanıldığı anlatılıyor. Diğer şeylerin yanı sıra, alçı kayaları, alçı kristalleri ve alçı kalıpları sergilenmektedir. 1991’e kadar yüksek voltaj izolatörlerinin en önemli üreticilerinden biri olan Margarethenhütte Großdubrau, porselenin dökülebileceği alçı kalıplar için malzemeye ihtiyaç duyuyordu. 17 sergi odası ve açık hava alanı sanayi tarihine ışık tutmaktadır.
Müze ayrıca 150 yıl önce Großdubrau’ya elektrikli porseleni getiren Schomburg & Söhne şirketini de anıyor. Bu şirket yirmi yıldan kısa bir süre sonra dünya çapında tanınır hale geldi. Margarethenhütte’nin porselen izolatörleri sayesinde 1891 yılında ilk kez yüksek voltajlı üç fazlı akım ekonomik olarak taşınabilmiştir. „Großdubrau & Margarethenhütte“ adlı özel sergi Großdubrau su kulesinde görülebilir. (www.museum-mhuette.de)
Baruther Glashütte: Arşivlerden Hazineler
Hipsometre nedir? Tarama makinesi nerede kullanıldı? Hesap defterlerine ne yazılır? Bu sorular, 10 Eylül – 6 Kasım tarihleri arasında Baruther Glashütte Müzesi’nde düzenlenen „Tarihi arşivler ışığında teknik kültür varlıkları“ başlıklı özel sergide yanıt buluyor. Bu proje, Brandenburg Müzeler Birliği’nin „Sanayi Tarihini Görünür Kılmak“ adlı projesinden önce gerçekleştirilmiştir. Bu proje için aralarında Baruther Glashütte’nin de bulunduğu 17 müze, arşivlerindeki değerli belgeleri, fotoğrafları, planları ve diğer basılı materyalleri dijital ortama aktararak industriearchive.museen-brandenburg.de platformunda erişilebilir hale getirdi. Tanıklıklar, sanayi tesislerinin gelişimini, ürünlerini ve tarihlerini anlatıyor.
Baruther Glashütte bu sergi ile arşivlerin önemini de vurguluyor. Sergide kendi arşivinden parçaların yanı sıra, Lindenberg’deki hava müzesinden bir hipsometre gibi diğer teknoloji müzelerinden ödünç alınan parçalar da yer alıyor. (https://museumsdorf-glashuette.de)
Knappenrode Enerji Fabrikası: Doğu Almanya’da Zorunlu Çalıştırma
Knappenrode enerji fabrikası kendini dokunaklı bir konuya adıyor. 3 Ekim’den itibaren „Çekiç – Pusula – Dikenli Tel“ adlı özel sergi, Doğu Almanya’daki siyasi mahkumların bugün Saksonya-Anhalt eyaletinde zorla çalıştırılmasına odaklanıyor. Sergi, Saksonya-Anhalt Eyaleti Stasi Kayıtları Komiserliği’nden ödünç olarak alınmıştır. İster termometre yapımında, ister haddehanelerde, ister kimyasal kombinasyonlarda ya da açık ocak linyit madenciliğinde olsun – mahkumlar genellikle olumsuz koşullar altında zorla çalıştırılmak zorundaydı. İş koruması ve koruyucu kıyafet eksikliği vardı. Mahkumlar genellikle uykusuzluk ve yetersiz beslenmeden muzdaripti.
Sergi, Doğu Almanya’daki eski siyasi mahkumların hayatları boyunca yaptıkları çalışmaların daha fazla tanınmasına ve takdir edilmesine katkıda bulunmayı amaçlıyor. Aynı zamanda Lusatian maden bölgesindeki siyasi mahkumların zorla çalıştırılmasına da bir köprü kurmayı amaçlamaktadır. (www.energiefabrik-knappenrode.de)
Zuse Bilgisayar Müzesi: Açık Atölyeler
Hoyerswerda’daki Zuse Bilgisayar Müzesi, 8 Ekim – 6 Kasım tarihleri arasında „Açık Donanım“ gezici sergisi ile geleceğe bir bakış atıyor. İnsanların bilgi, araç ve materyalleri paylaştığı „Açık Atölyeler „den teknik gelişmeler sunuyor. Konseptin bir parçası da sergilerin herkes tarafından kopyalanabilmesi ve daha da geliştirilebilmesidir. Bu nedenle mucitler üretim sürecini tedarik etmektedir. Bu fikir, herkesin araçlara, dijital teknolojilere ve bilgiye erişebildiği geleceğe yönelik bir ekonominin parçası haline gelebilir.
Sergilenenler arasında, suyu dolaşımda tutarak tasarruf sağlayan bir cihaz olan Showerloop ve mevcut Korona salgını sırasında okullarda kullanılan bir CO2 trafik lambası da yer alıyor. (www.zuse-computer-museum.com)
Fotos: Stadtmuseum Wittenberge, Steller und Ziegeleipark Mildenberg, Katja Zakrzewski
