Ali Kemal Hüseyin
Bilim insanları, Dünya atmosferinde insan sağlığına ve küresel iklime tehdit oluşturabilecek yeni bir tür aşırı reaktif madde tespit etti.
Kopenhag Üniversitesi’nden araştırmacılar, trioksitlerin -birbirine bağlı üç oksijen atomuna sahip kimyasal bileşiklerin- atmosferik koşullar altında oluştuğunu gösterdi.
Trioksitler, birbirine bağlı iki oksijen atomuna sahip olan peroksitlerden bile daha reaktiftir, bu da onları oldukça reaktif ve çoğu zaman yanıcı ve patlayıcı hale getirir.
Bizi çevreleyen havada peroksitlerin var olduğu biliniyor ve trioksitlerin muhtemelen atmosferde de olduğu tahmin ediliyordu, ancak şimdiye kadar hiçbir zaman kesin olarak kanıtlanamadı.
Kopenhag Üniversitesi Kimya Bölümü’nden Profesör Henrik Grum Kjærgaard, „Şu anda başardığımız şey bu. Keşfettiğimiz bileşiklerin türü, yapılarında benzersizdir. Ve aşırı derecede oksitleyici olduklarından büyük olasılıkla henüz ortaya çıkarmadığımız bir dizi etki getiriyorlar.‘
Tespit ettikleri spesifik trioksitler – hidrotrioksitler (ROOOH) olarak adlandırılır – tamamen yeni bir kimyasal bileşik sınıfıdır.
Hidrotrioksitler, iki tür radikal (en az bir eşleşmemiş elektron içeren moleküller) arasındaki reaksiyonda oluşur.
Bir serbest jet akış tüpü kullanan laboratuvar deneylerinde, araştırmacılar hidrotrioksitlerin, izopren ve dimetil sülfit dahil olmak üzere bilinen ve yaygın olarak yayılan birçok maddenin atmosferik ayrışması sırasında oluştuğunu göstermiştir.
İzopren, atmosfere en sık yayılan organik bileşiklerden biridir. Birçok bitki ve hayvan tarafından üretilir ve polimerleri doğal kauçuğun ana bileşenidir.
Çalışma, salınan tüm izoprenin yaklaşık yüzde birinin hidrotrioksitlere dönüştüğünü gösteriyor.
Ancak araştırmacılar, neredeyse tüm kimyasal bileşiklerin atmosferde hidrotrioksitler oluşturacağını ve ömürlerinin dakikalardan saatlere kadar değişebileceğini tahmin ediyor.
Bu onları diğer birçok atmosferik bileşikle reaksiyona girecek kadar kararlı hale getirir. (ANF)
