Ali Kemal Hüseyin
Pandemiyle birlikte sağlıklı yaşam ve bilinçli beslenmenin önemi daha fazla artarken bireysel tarıma ve üretime yönelik ilgi de dikkat çekiyor. Yerli üretimi giderek artan ceviz yetiştiriciliği de son yıllarda en çok rağbet edilen tarım yatırımlarından oldu. Ceviz Üreticileri Derneği (CÜD) Eş Bakanı Ömer Ergüder, cevize yatırım yapmak isteyenler için dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgiler verdi. Ceviz yetiştirmenin uzun ve sabır gerektiren bir yolculuk olduğunu söyleyen Ergüder, “Yatırım düşünenlerin dikkat etmesi gereken en önemli faktör, dikim yapılacak alanda yeterli miktarda ve nitelikte su bulunmasıdır. Ayrıca sabretmek gerekiyor çünkü ceviz fidanı, toprakla buluşmasından neredeyse 8-12 yıl sonra tam olarak ürün vermeye başlıyor” dedi.
Cevizin anavatanı olan Türkiye, ceviz tüketiminde de şu an dünya sıralamasında ilk üçte yer alıyor. Ancak buna rağmen Türkiye’de tüketilen cevizin şu an sadece üçte biri üretilebiliyor. Peki ama ceviz yetiştirmek isteyenler nelere dikkat etmeli? Ceviz üretimindeki en önemli unsur ne? Ceviz ağacı dikmek için hangi bölgeler uygun? Ne kadarlık bir yatırım gerekiyor? Tüm bu soruların cevaplarını, 2020 yılında ‘Türkiye’nin Üretimi Cevizin Yerlisi, Cevizin Lezzetlisi’ sloganıyla kurulan Ceviz Üreticileri Derneği (CÜD) Eş Başkanı Ömer Ergüder yanıtladı.
Tarıma, özellikle de cevize yatırım yapmayı düşünen yatırımcılara ve sektöre yeni girmek isteyenler için işin beş önemli püf noktasını paylaşan CÜD Eş Başkanı Ergüder, sadece tek bir ceviz ağacının, toprakla buluşmasından neredeyse 8-12 yıl sonra tam olarak ürün vermeye başladığını söyledi. Bir ceviz ağacının verimden düşmesine rağmen uzun bir süre susuzluğa dayanabildiğini de belirten Ergüder, “Ancak, 48 saat suda kalması durumunda hayatı sona erebiliyor. Bu nedenle taban suyunun ceviz yetiştiriciliğinde çok önemli bir yeri var” diye konuştu. Yaklaşık 10 yıldır ceviz üreticiliği yapan Ergüder’e göre; ceviz üretimine başlamak isteyenlerin dikkat etmesi gerekenler şöyle:
1- “BİR CEVİZ AĞACININ 15 METREKÜP SUYA İHTİYACI VAR”
“Ceviz yetiştiriciliğine başlamayı planlayan yatırımcıların, kendilerine sormaları gereken ilk ve en önemli soru, “Yeterli suyum var mı?” olmalı. Bir ceviz ağacı, bilinen yanlışların aksine tam verime ulaşabilmesi için ciddi anlamda suya ihtiyaç duyuyor. Bir sezonda tek bir ceviz ağacının; toprak yapısı ve yağış durumları da hesaba katıldığında, yaklaşık olarak 15 metreküp kadar suya ihtiyacı var. Toprak yapısına uygun sulama altyapıları sayesinde, sulama rejimi ve ağaçların potansiyeli daha da yukarı çıkıyor.
2- DİKİM YAPILACAK BÖLGENİN İKLİMİNE UYGUN TÜRLER SEÇİLMELİ
Toprak derinliği ve taban suyu problemlerinin olmaması gerekiyor. Öte yandan dikim yapılacak bölgenin iklim koşulları da göz önünde bulundurularak; iklime uygun, erken ya da geç donlardan etkilenmeyecek türlerin seçilmesi gerekiyor. Ceviz, Türkiye’nin her bölgesinde yetişebilen bir meyve. Yapılan çalışmalar gösteriyor ki, hasatta alınan verimin, kış döneminde gerçekleşen soğuklanma süresiyle doğrudan ilişkisi bulunuyor. Bu nedenle kışın soğuk, yazın ise erken ve geç donlardan etkilenmeyen, suyun olduğu herhangi bir bölge, ceviz yatırımı yapmak için uygun. Ancak son yıllardaki yatırımların çoğu; Trakya, Marmara, Ege, İç Anadolu ve biraz da Güney Doğu Anadolu bölgelerinde yoğunlaştı.
3- ARAZİNİN EĞİMİ ARTTIKÇA İNSAN GÜCÜNE İHTİYAÇ ARTIYOR
Arazinin eğimi de büyük önem taşıyan bir başka konu. Eğim arttıkça mekanizasyon yatırımları azalıyor ve insan gücüne yönelik ihtiyaç artıyor. Bu süreç de uzun vadede yatırımın verimliliğinin düşmesine neden oluyor. Ayrıca burada ceviz yetiştirecek kişinin kendisine şu soruyu sorması da gerekiyor: ‘Bu işi hobi olarak mı yoksa endüstriyel olarak mı yapacağım?’ Hobi olarak bakılıyorsa; gerçekten emek verilebilecek, duyarlı bakım yapılabilecek maksimum alan hedefi konulması gerekiyor. Sezon içerisinde ciddi bakım ve emek isteyen bir bahçenin ilgilenilemeyen kısmı her zaman motivasyonu ve bahçenin genel verim ortalamasını ne yazık ki aşağı çekebiliyor. Ancak konuya endüstriyel olarak bakılıyorsa, iş için minimum 250 dekarlık bir alan gerekiyor. Yatırımcının gücüne göre alan büyüdükçe ve ekip kuvvetlendikçe ölçek ekonomisiyle birlikte maliyetler daha da düşebiliyor.
4- YATIRIM MİKTARI, GÜNCEL MALİYETLERE GÖRE HESAPLANMALI
Bir ceviz yatırımında genel bilinen yanlışların aksine, fidanlar dikildiğinde iş bitmiyor, aksine işe daha yeni başlanılmış oluyor. Bahçe yönetimine paralel, bir ceviz ağacı 8-12 yıl arası maksimum verime ulaşıyor. Bu süreçte ihtiyaçlar, kişi tarafından karşılanabiliyor. Verimli bir ceviz bahçesinin başlangıç noktası, tek bir traktörden maksimum düzeyde yararlanmak olarak düşünülebilir. Tecrübelerimize göre, bir traktörle yaklaşık 250 dekarlık bir bahçe yönetilebiliyor. Yapılacak arazi alt yapısı, sulama sistemi ve mekanizasyon yatırımlarının birim maliyeti, ancak bu ölçek ve üzerinde verimli bir noktaya ulaşabiliyor. Yatırım miktarı için bir genelleme yapmak imkânsız olsa da güncel maliyetlere göre hesap yapmakta fayda var. Çünkü yatırım öncesinde hazırlanan iş planları ve gelir / gider tablolarının çok büyük bir kısmı, önümüze çıkanlarla çok farklı oluyor.
5- CEVİZ YERE DÜŞTÜKTEN SONRA 48 SAAT İÇİNDE TOPLANMALI VE KURTULMALI
Hasat döneminde en dikkat edilmesi gereken konu hızlı olmak. Olgunlaşma sürecini tamamlayan ceviz, önce yeşil kabuğunu çatlatır, ardından da düşer. Mahsulü hastalıklardan koruyabilmek ve ürünün kalitesinden ödün vermemek adına, cevizin yere düştükten sonra en geç 48 saat içerisinde toplanması ve kurutulması gerekiyor. Kuvvetli bir hasat ekibi, hızlı bir mekanizasyon ya da çevrede kurulu bir ceviz işletim tesisinin bulunması, ürünün değerinin korumasında büyük önem taşıyor.”
Ceviz Üreticileri Derneği:
Ceviz Üreticileri Derneği, 2020 yılında Türkiye’deki yerli ceviz üretimini geliştirmek amacıyla, modern ziraat uygulamalarıyla ceviz üreticiliği yapan tarım işletmelerinin bir araya gelmesiyle kuruldu.
Toprak ve insan sağlığını ön planda tutarak, sürdürebilirlik kriterleri doğrultusunda ceviz yetiştiriciliği yapan dernek üyelerinin hedefi, ülkemizdeki cari açığa olumlu katkı sağlamak. Bu amaçla üniversiteler, bilim insanları ve sahada çalışan yerli-yabancı profesyonellerle üyelerinin etkileşimini arttırarak ülkemizde dekar başına verimi arttırıcı çalışmalar yapan Ceviz Üreticileri Derneği, bir yandan da kaliteli yerli ceviz algısını geliştirici faaliyetlerle tüketiciyi bilinçlendirme çalışmaları yürütmektedir. Öte yandan sektörün Türkiye’deki referans noktası olmayı hedefleyen Dernek, üyelerinin bilgiye ulaşmasını sağlamak için sektörel bilgi toplama faaliyetleri yürütmekte ve resmi üyesi olduğu Uluslararası Ceviz ve Kuru Meyve Konseyi (INC, International Nut and Dried Fruit Council) gibi yerli ve yabancı kuruluşlarla iş birliği yapmaktadır.
