Ali Kemal Hüseyin
Google ve Amazon, İsrail hükümeti ve ordusu için bulut bilişim projesi “Nimbus Projesi”nin inşasına yardım edecek. İki şirketin bu girişimi, çalışanlar ve kamu oyu arasında ciddi tepkilere sebep oldu. Her iki şirketin de hissedarları, projenin insan haklarına ciddi zararlar vereceğinden korkuyor. Hissedarlar, projenin yeniden değerlendirilmesini yakında oylayacak.
Henüz hakkında çok az şey bilinen projeyle birlikte, İsrail hükümetinin bulut bilişim verilerini ülke sınırları içinde yer alan ve dünyanın dört bir yanına dağılmış veri merkezleri yerine yalnızca İsrail yasalarına tabi sunucularda konsolide edebileceği söyleniyor.
“Nimbus Projesi”, İsrail’in bilgi işlem ihtiyaçlarını uluslararası boykot, yaptırım veya Filistin’in devam eden askeri işgalinden kaynaklanan diğer siyasi baskılardan yalıtacak. Times of Israel’de yer alan bir rapora göre, Project Nimbus sözleşmesinin şartları, her iki şirketin de İsrail devletine hizmetlerini sonlandırmasını veya belirli devlet dairelerinin yeni yerel bulutun dışında tutulmasını yasaklıyor.
Nimbus aracılığıyla İsrail’e tam olarak hangi teknolojilerin sağlanacağı belirsizliğini korurken Google’ın, kitle takibi için bulut tabanlı uygulamalarını hatırlamakta fayda var. Şirketin güçlü görüntü tanıma teknolojisi daha önce Pentagon tarafından ilgiyle karşılanmıştı. 2020’de The Intercept, ABD Gümrük ve Sınır Koruma’nın ABD-Meksika sınırından video verilerini analiz etmek için Google Cloud yazılımını kullanacağını aktarmıştı.
Google ve Amazon’un İsrail ordusuna ve onun iç güvenlik hizmetlerine doğrudan katkı koyuyor olma ihtimali hem insan hakları savunucularında hem de şirketin çalışanlarında alarma neden oldu.
Çalışanlardan tepki mektubu
Ekim 2021’de The Guardian, isimlerini paylaşmayan bir grup Google ve Amazon çalışanının mektubunu yayımlamıştı. Mektupta, “Bu teknoloji, Filistinlilerin daha fazla izlenmesine ve yasa dışı veri toplanmasına izin veriyor ve İsrail’in Filistin topraklarındaki yasadışı yerleşimlerinin genişletilmesini kolaylaştırıyor” diyen Google ve Amazon çalışanları şirketlerinin projeye dahil olmasını kınamıştı.
Mektupta aynı zamanda “Durumu görmezden gelemeyiz çünkü inşa ettiğimiz ürünler Filistinlileri temel haklarından koparmak, evlerinden çıkarmak ve Gazze Şeridi’ndeki Filistinlilere saldırmak için kullanılıyor” denildi.
Mart ayında, çalışanların Nimbus’a muhalefetini organize etmeye yardım eden Amerikalı bir Google çalışanı, şirketin kendisine birdenbire Brezilya’ya taşınabileceğini ya da işini kaybedebileceğini söylediğini aktardı. Çalışana göre bu, Nimbus’a karşı tutumuna dair bir misilleme.
Şimdilerde ise Project Nimbus’a katılımın, şirket hissedarları tarafından oylanması bekleniyor. Google ve Amazon hissedarları gelecek ay, bu projeye katılımın finansal ve insani yönlerinin ele alındığı bir dizi kararı oylayacak.
Hissedarların endişesi para kaybı
2014’ten beri Google hissedarı olan Ed Feigen’e göre, Google hissedarları yaklaşık 1.8 milyon dolarlık hisseye sahip. Bu yatırımcılar, Nimbus’a büyük ölçüde Guardian mektubunun yazarlarıyla aynı ahlaki gerekçelerle itiraz ediyor gibi gözükseler de, sadece Wall Street yatırımcılarının hissedebileceği özel endişeleri de var: Ya Nimbus Projesi’nden gelen kötü şöhret para kaybettirirse?
Nimbus Projesi ve çeşitli devlet güvenlik kurumlarıyla yapılan diğer önceki sözleşmelerle ilgili kamuoyu tartışmalarına atıfta bulunan Google hissedarları, “çalışanların ve halkın bu tür sözleşmelere karşı muhalefetinin artacağı ve Google’ın itibarı ve sosyal sorumluluk konusundaki stratejik konumu için bir risk oluşturacağı” konusunda uyarıda bulunuyor.
Hissedarlar ayrıca “özel bilgiler paylaşılmaksızın, şirketin askeri faaliyetlere destek konusundaki politikalarını ve bunların hissedarlar, tüketiciler ve şirketin itibarı ve finansmanı üzerindeki etkilerini yeniden değerlendiren bir rapor yayınlamasını” istediler.
Ed Feigen, The Intercept’e kendisinin ve birkaç yatırımcı arkadaşının, durumu öğrenir öğrenmez Nimbus’a karşı çıkmak zorunda hissettiklerini söyledi. Feigen, duruma yönelik şunları aktarıyor:
“Ben de ‘Barış İçin Yahudi Sesi’ örgütünün bir üyesiyim. ABD dış politikasının barışı ve insan haklarını ilerletmesini sağlamak için çalışan ve Filistinliler için özgürlük ve adalet sağlayabilmemiz adına uluslararası hukuku takip eden bir örgütün üyesiyim. Google’ın CBP ve ICE gibi ordu ve polis teşkilatlarıyla yaptığı sözleşmelere karşı çıkan Google çalışanlarını destekleme ihtiyacı hissettik çünkü şiddetten kâr elde etmenin düpedüz etik dışı olduğunu düşünüyoruz. Özellikle Google çalışanlarının bu tür sözleşmeleri protesto ettiği düşünüldüğünde, bu tarz anlaşmaları takip etmek yatırımcıların sorumluluğu.”
Anonim kalmak kaydıyla The Intercept’e konuşan bir Google yazılım mühendisi, çalışanların Nimbus Projesi’nden en az halk kadar endişe duyduklarını ve şirketin teknolojisinin Filistin halkını sindirmede nasıl kullanılacağından korktuklarını söyledi.
Aynı kaynak, bulut teknolojilerinin İsrail işgalini güçlendirmek için kullanılması ihtimalinden rahatsız olan meslektaşları olduğunu, ancak önceki Google sözleşmelerine karşı protesto dalgalarından beri Nimbus’a aktif muhalefetin çok azaldığını söylüyor. Daha önce şirketin özel yapım Çin arama motoru Dragonfly ve Project Maven gibi girişimleri de çalışanlar tarafından tepki toplamıştı.
“Şu anda bir tür durgunluk yaşıyoruz” diyen kaynak geçmişteki tepkilerin dahili sohbet forumlarında hararetli tartışmalara yol açtığını söylüyor. Ancak “Nimbus’ta böyle bir şey yaşamadık, bu gerçekten talihsiz bir durum” diyor.
Çalışanlar “antisemitizm” suçlamasından çekiniyorlar
Google’ın misilleme yapmasından korkulduğunu belirten kaynak, aynı zamanda normal şartlarda Nimbus sözleşmesine ses çıkaracak Google çalışanlarının “antisemitizm” suçlamalarından kaçındıkları için sessiz kaldıklarını belirtiyor.
Google mühendislerinin saflıkla şirketin insan haklarına ve “yapay zeka ilkelerine” bağlılığına güvendiklerini söyleyen kaynak “Bulut yapay zeka ürünleri veya büyük ölçekli veri yönetimi üzerinde çalışanlar, kendilerini insanları sömüren bir teknoloji üzerinde çalışıyor gibi düşünmeli” diyor.
Nimbus gibi devlet anlaşmaları son derece kazançlı. Hem Amazon hem de Google, içeriden ve dışarıdan gelen muhalif seslere rağmen projeye devam edeceklerini belirtiyorlar.
Küresel internet devleri, askeri işleri üstlenerek kârlarını artırabildiklerini gördüler. Esas olarak hisse fiyatlarını maksimize etmekle ilgilenen yatırımcıları, bu projelerin getireceği paralardan uzak tutmak mümkün değil.
Anonim kaynak ise son olarak, Nimbus karşıtı meslektaşlarının çoğunun kararın yeterince ileri gideceğine inanmadıklarını ekliyor.
