Ali Kemal Hüseyin
Çocuğun gelişimi ve özellikle akademik başarısı üzerinde ebeveyn sitili ve tutumlarının önemli bir etkisi olduğunu belirten uzmanlar, başarıda en etkili kaynaklarından birinin ebeveyn katılımı olduğuna dikkat çekiyor. Ebeveyn katılımı ise veli toplantılarına katılımdan ibaret değil. Uzmanlar; bulunduğu dönemin gelişim özelliklerini dikkate alma, eğitimi destekleyen ev ortamı oluşturma, okul ve öğretmen ile iş birliği halinde olma, okul ile ilgili sorumluluklarını yerine getirmede, karar verme, plan yapma gibi durumlarda yardımcı olmasını içerdiğine dikkat çekiyor. Ebeveynlik sitili akademik başarıyı etkilerken çocukta okula bağlılığı ve öz güveni de artıyor…
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü Öğretim Görevlisi Merve Yüksel, ebeveynlik modelleri ve akademik başarı arasındaki ilişkiyi değerlendirdi.
Çocuğun akademik başarısı üzerinde birçok etmen bulunduğunu ifade eden Yüksel, “Bu etmenler bireysel ve çevresel olarak ayrılabilir. Çocuğun okula çok az kişisel anlam yüklemesi, başarılı olmak için yeterli motivasyon sağlayamaması gibi bireysel faktörler akademik başarısızlığı getirebilir. Akademik olarak başarısız olan çocukları, genellikle okula ilgisi olmayan, çok az çalışan ve ödevlerine motivasyonu çok az olan çocuklar olarak tanımlarız.”dedi.
Ebeveyn katılımı eğitim sürecinde çok önemli
Akademik başarısızlığa sebep olan çevresel etmenlerin de oldukça önemli olduğunu vurgulayan Öğretim Görevlisi Merve Yüksel, “Aile ve okul da bu durumu etkileyen çevresel faktörler olarak kabul edilir. Okullar, çocukların başarısının en önemli parçalarından biri gibi görünse de ebeveyn katılımı olmadan etkili bir eğitim süreci gerçekleştirilemeyecektir.” uyarısında bulundu.
Ebeveyn katılımı: Çocuğu destekleyici her türlü etkileşim
Öğrencinin başarılı olması için sunulan en etkili destek kaynaklarından birinin ebeveyn katılımı olduğunu kaydeden Öğretim Görevlisi Merve Yüksel, şunları söyledi:
“Ebeveyn katılımı dendiğinde akla ilk olarak veli toplantılarına katılım gibi faaliyetler gelmektedir. Fakat artık bunun yerini, ebeveynin çocuklarını destekleyici her türlü etkileşimi almıştır. Ebeveynlerin, çocuklarının bulunduğu dönemin gelişim özelliklerini dikkate alma, eğitim hayatını destekleyen ev ortamını oluşturma, okul ve öğretmen ile iş birliği halinde olma, çocuğun okul ile ilgili sorumluluklarını yerine getirmede, karar verme, plan yapma gibi durumlarda yardımcı olmasını içermektedir. Araştırmalar göstermektedir ki ebeveynlerin katılımı arttığında, çocuğun okula devamlılığı artmakta, akademik ve aynı zamanda sosyal açıdan daha başarılı olmaktadırlar. Aynı zamanda okula bağlılığı, sevgisi, geleceğe yönelik planlarını ve öz güvenlerini de artırmaktadır.”
Ebeveynlik stili, çocuğun okul hayatını etkiliyor
“Aileler okul ve akademik yaşamlarında daha iyi yerlere gelebilmesi için tüm olanaklarını kullanarak çocuklarına destek olmaya çalışırlar” diyen Yüksel, “Fakat ebeveynlik stilleri, ebeveynlerin çalışma saatleri, çocukların ihtiyaçları gibi durumlar ebeveynlik katılımını etkileyebilmektedir. Çocuğun okul hayatına ebeveynin ne kadar dahil olabildiği onun ebeveynlik stili ile ilgilidir.”dedi.
İki uç model: Otoriter ya da izin verici
Öğretim Görevlisi Merve Yüksel, ebeveynlik stillerinin; otoriter, izin verici ve yetkili-açıklayıcı olarak görüldüğünü belirterek “Otoriter ebeveynler, açıklama yapmadan kuralları uygulayan ve itaate zorlayan, çocuğa duygusal destek ve sevgi göstermeyen ebeveynlerdir. İzin verici ebeveynlerin ise çocukları ile arasındaki bağ kopuktur. Kurallar ve sınırlar belirsizdir ve çocuğa yönelik ilgi zayıftır.” dedi.
Yetkili-açıklayıcı ebeveyn modeli, çocuğu olumlu etkiliyor
Yetkili- açıklayıcı stile sahip ebeveynlerin ise kuralları açıklar ve aile içinde tartıştıklarını kaydeden Yüksel, “Çocuklarına gerekli özgürlük alanı tanıyarak davranışlarının sorumluluklarını almaları konusunda onları desteklerler. Zorlayıcı olmak yerine ikna edicidirler. Davranışlarında tutarlıdırlar ve çocuklarının yaşamında aktif bir şekilde yer alırlar. Çocuklarını bu şekilde teşvik eden duyarlı bir etkileşim, çocuğun akademik başarısına da olumlu olarak etki etmektedir. Ailelerin bu destekleyici, demokratik tutumları, çocuklarının sadece okul başarılarını değil, aynı zamanda onların hayat ve kendilerine olan bakışlarını da olumu etkilemektedir.” dedi.
Ebeveynler eğitim sürecine aktif katılmalı
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü Öğretim Görevlisi Merve Yüksel, sözlerini şöyle tamamladı: “Sonuç olarak ebeveynin demokratik, açıklayıcı ve yetkili tutumu, eğitim sürecine aktif katılımları, çocuğun ihtiyaç ve yeteneklerine ilgi göstermeleri, okul-öğrenci-aile iş birliği içinde olmaları, çocuklarının başarılı olmaları için onlara temel becerileri kazandıracaktır. Bu da başarıyı beraberinde getirecektir.”
