Ali Kemal Hüseyin
Kanser hastalarının nasıl besleneceği günümüzde en çok tartışılan konular arasında yer alıyor. Diyabet, hipertansiyon, kalp damar hastalıkları gibi pek çok kronik hastalıkta olduğu gibi, kanserde de beslenme büyük önem taşıyor. Kanser hastalığında kilo kaybının önlenmesi, enfeksiyona yatkınlığın azalması ve hastanede yatış süresinin kısalmasına da katkı sağlayan yeterli ve dengeli beslenme programları hastanın yaşam kalitesini artırırken, iyileşme sürecinin de daha konforlu olmasını sağlıyor. Özellikle Akdeniz tipi diyetin kanser hastaları için olumlu sonuçları olabileceğini belirten Memorial Ankara Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Ceyda Nur Çakın, kanser haftasında hastaların nasıl beslenmesi gerektiği ile ilgili bilgi verdi.
Beslenme ile kanser hastalığı yakın ilişki içindedir
Beslenme; büyüme, gelişme, sağlığın korunması ve geliştirilmesi ve yaşam kalitesinin arttırılması için besin öğelerinin vücuda alınmasıdır. Aynı zamanda diyabet, hipertansiyon, kalp damar hastalıkları gibi pek çok kronik hastalıktan korunmada ve tedavisinde beslenme şekli büyük önem taşır. Kanser; gerek hastalığın yarattığı fizyolojik değişikliklere bağlı besin öğesi ihtiyaçlarının değişimi, gerekse tedaviye bağlı yan etkilerden kaynaklı besin alımının etkilenmesi nedeni ile beslenme ile yakından ilişkili bir hastalıktır.
Doğru beslenme kanser hastalarının yaşam kalitesini artırır
Kanser hastalarında yeterli enerji ve protein alımının sağlanması; istemsiz vücut ağırlığı kaybının önüne geçerek, kişinin yaşam kalitesini artırır. Yeterli besin öğesi alan hastalarda enfeksiyonlara yatkınlık azalır ve hastanede yatış süresi kısalır. Tanıya, tedavinin yan etkilerine ve kişinin günlük ihtiyaçlarına uygun dengeli bir beslenme programı kanser tedavisinin önemli bir parçası olup, tedavi sürecini olumlu yönde etkiler. Bu nedenle alınan tedavinin türüne göre oluşabilecek ağız içi yaralar, yutma güçlüğü, iştahsızlık, ishal ve kabızlık gibi yan etkilere bağlı beslenme yetersizlikleri erken dönemde uygun beslenme programı ile düzeltilmelidir.
Akdeniz tipi diyet önemli
Kanser hastaları için olumlu etkileri gösterilen en ideal beslenme şekillerinden birisi de Akdeniz tipi diyettir. Akdeniz tipi beslenen hastaların tedavinin yan etkilerini daha iyi tolere ettiği görülmüştür. Akdeniz tipi diyet; tam tahıllı ürünler gibi kaliteli karbonhidratlar, farklı renklerdeki sebze ve meyveler ile zeytinyağı ve çiğ kuruyemişler gibi sağlıklı yağ kaynaklarını içeren bir beslenme şeklidir. Aynı zamanda bu beslenme şekli kırmızı et başta olmak üzere hayvansal kaynaklı protein kaynaklarının sınırlandırılarak nohut, mercimek gibi bitkisel protein kaynaklarına yer verilmesini tavsiye eder. Bunun yanı sıra süt ürünlerinin yağsız tüketilmesi önerilmektedir.
Bazı gıdalar sindirim zorluğuna neden olabilir
Akdeniz tipi diyet hücre yenilenmesi ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi için gerekli olan antioksidanlardan ve bağırsak sağlığını destekleyen diyet lifinden zengin olması nedeniyle kanser hastaları için uygun bir beslenme şeklidir. Ancak bu beslenme şeklindeki bazı gıdalar; belirli kanser türlerine sahip hastalarda sindirim zorluğu yaratabilmektedir. Bu nedenle tanı aldıktan sonra uygulanacak beslenme şekli ve bireysel planlama için beslenme uzmanından destek almak yararlı olacaktır.
Kanser hastaları için genel öneriler:
- Taze sebze ve meyveler, tahıllar, baklagiller, kabuklu yemişler, balık ve zeytinyağı tüketiminin ağırlıkta olduğu, tam tahıllı ekmeklerin tercih edildiği; trans yağlar, hayvansal yağlar, kırmızı et, kümes hayvanları, süt ve süt ürünleri tüketiminin düşük tutulduğu bir beslenme şekli benimseyin.
- Öğünlerinizi küçük porsiyonlara bölerek tüketin, erken doyma hissini önlemek için sıvı tüketimini öğün aralarında yapın.
- İşlenmiş, paketli ve tatlandırıcı içeren ürünlerden uzak durun.
- Sıvı tüketimini atlamayın. Su içmekte zorlanıyorsanız şekersiz komposto, süt/kefir/ayran ve çorba gibi sıvılardan destek alın.
- Tabaklarınızda farklı renklerdeki sebze ve meyvelere yer verin. Renkli beslenmek farklı vitamin-minerallerin yeterli alımını destekler.
- Ağız içinde yara mevcut ile sert, baharatlı, salçalı yiyecekler ve gazlı içeceklerden uzak durun. Çok sıcak veya çok soğuk besinleri tüketmeyin.
- Yutma güçlüğünüz varsa püre kıvamındaki gıdaları tüketmek daha kolay olacaktır. Su, meyve suyu gibi çok akışkan sıvılar solunum yoluna kaçarak öksürük ve enfeksiyona yol açabileceğinden kıvam artırıcı takviyelerin kullanımı fayda sağlayabilir.
- Greyfurt, kivi ve narı kemoterapi ilaçlarının etkinliğini değiştirebileceği için tedavi döneminde tüketmeyin.
- Haftanın bir gününü tartılma günü olarak belirleyin. Belirgin kilo kayıplarında hekiminize ve beslenme uzmanınıza danışmayı ertelemeyin.
- Tüm bunlarla birlikte fiziksel olarak aktif kalmaya çalışın. Hafif yürüyüşler kas kütlenizi korumaya ve iştahınızın açılmasına yardımcı olur.
