Ali Kemal Hüseyin
Sürdürülebilir çay tarımının temelini oluşturan toprak sağlığının korunması amacıyla TEMA Vakfı ve Doğuş Çay iş birliği ile 2016 yılında Rize’de başlatılan ‘Her Dem Toprak İçin’ projesi 6 yılı geride bıraktı. 2021 yılında başlayan üçüncü etap çalışmalarında, yüzde 38 olan çaydaki verim artışı yüzde 55’e yükseldi. 2022 yılı sonuna kadar devam edecek üçüncü etapta, Trabzon ve Artvin illerinde de başlayan örnek bahçe uygulamalarının yaygınlaştırılması hedefleniyor.
Sürdürülebilir çay tarımı için örnek bahçeler aracılığıyla doğru tarımsal uygulamaların üreticilere gösterilmesini ve bu uygulamaların yaygınlaştırılmasını hedefleyen ‘Her Dem Toprak İçin’ projesi hız kesmeden devam ediyor. Çay topraklarındaki asitleşme sorunu hakkında sosyal paydaşlara yönelik farkındalık çalışmalarıyla başlayan ve 6 yıldır başarı ile devam eden proje sayesinde hayata geçirilen örnek bahçelerde yüzde 55 verim artışı sağlandı.
2016 yılında TEMA Vakfı ve Doğuş Çay iş birliğiyle dünyanın sayılı çay üretim merkezlerinden biri olan Rize’de başlatılan proje kapsamında, Trabzon ve Artvin illerinde seçilen örnek bahçeler de projeye dahil edildi. 2022 yılında gerçekleştirilecek çalışmalarla, bu illerdeki çay bahçelerinde de örnek uygulamaların yaygınlaştırılması hedefleniyor.
Sürdürülebilir çay tarımı uygulamalarının yaygınlaşması en büyük hedefimiz”
Projede bugüne kadar elde edilen kazanımlara değinen TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç; “Her Dem Toprak İçin projesinin 2016 – 2020 yılları arasında yürütülen ilk iki etabında, aşırı kimyasal gübre kullanımının toprakta yarattığı asitlik sorununun toprak sağlığına ve çay tarımına olumsuz etkileri konusunda farkındalık sağlamakla birlikte çay tarımı için doğru uygulamaların gösterilmesine ağırlık verdik. Elde edilen başarılı sonuçların çay tarımı yapılan tüm bölge bahçelerine yaygınlaştırılması gerektiği düşüncesiyle Doğuş Çay ile iş birliğimizi 2023 yılına kadar uzatma kararı aldık ve projede 3. etap çalışmalarımızı başlattık. Bu kapsamda 2016 yılından bugüne kadar 12 binden fazla kişiye eğitimlerle ulaştık. 6 olan örnek uygulama bahçe sayımızı Trabzon ve Artvin ilinden de ilave bahçeler ile 9’a çıkardık. Toprak yapısındaki iyileşme ile birlikte geçmiş dönemlerde uygulamalarına başlanan uygulama bahçelerinde komşu parsellere kıyasla yüzde 55, yeni bahçelerde ise uygulamanın ilk yılı olmasına rağmen yüzde 17 verim artışı sağladık. Bahçelerde gerçekleştirilen örnek uygulamaların çay kalitesine etkisi görmek amacıyla bu yıl ilk defa yaptığımız yaprak analizlerinde çayın tat ve aroması üzerinde önemli etkisi olan toplam polifenol miktarında uygulama bahçeleri lehine yaklaşık yüzde 18 gibi önemli bir oranda olumlu etki oluştuğunu gözlemledik. Uygulamaların çay verimi ve kalitesine olan etkilerini 2022 yılında da izlemeye devam edeceğiz” dedi.
“Rize ile başlayan yolculuğumuz çayın yetiştiği tüm topraklara uzanacak”
2016 yılında TEMA Vakfı ile birlikte hayata geçirdikleri ‘Her Dem Toprak İçin’ projesiyle tüm Türkiye’de farkındalık yarattıklarını, artık Rize dışındaki illerde de uygulamaların artırılmasını hedeflediklerini belirten Doğuş Çay Yönetim Kurulu Üyesi Harika Karakan Batallı, “Çayın ana vatanı Rize’den çıkan bir marka olarak çay tarımının etkin ve verimli şekilde yapılabilmesi en önemli önceliklerimiz arasında. Çay tarımı için toprağın sağlıklı bir şekilde işlenmesinin sadece bizim gibi çay üreticileri için değil, ülke ekonomisinin geleceğini düşünen herkes için bir öncelik olması gerektiğini her fırsatta dile getiriyoruz. Hayata geçirdiğimiz ve bu yıl 6’ıncı yılını dolduran ‘Her Dem Toprak İçin’ projesiyle temel amacımız; son derece hayati bir önem taşıyan ve bu önemi gün geçtikçe artan tarım hakkında, tüm kişi ve kuruluşlarda, üretici ve tüketicilerde farkındalık yaratmaktır. Günümüzde, topraklarımızı verimli kullanmak, mevcut toprakların verimliliğini artırmak hiç olmadığı kadar önemli bir noktaya gelmiş durumda. Bugün kurum ve kuruluşların bu iş özelinde harekete geçmesi, 6 yıllık faaliyetlerimizin bir sonucu ve bizim için çok gurur verici. Bu farkındalığı ve dolayısıyla toprak verimliliğini daha da artırmak en büyük hedeflerimizden biri. Projemizin ilk iki yılını içeren birinci etabı eğitim ve farkındalık çalışmalarıyla geçti. İkinci etapta sadece Rize’de gerçekleştirdiğimiz örnek bahçe uygulamalarını üçüncü etapta ise şehrin dışına taşıyarak Trabzon ve Artvin gibi illerde de hayata geçirmeye başladık. Halk tarafından çok fazla olumlu geri dönüşler aldık. İkinci etabın sonunda 2020 yılında yüzde 38’e çıkardığımız çaydaki verim artışı bugün itibarıyla yüzde 55’lere kadar yükselmiş durumda. Bu yıl içerisinde Rize dışındaki illerde de örnek uygulamaları olabildiğince artırmak hedefindeyiz. Unutmayalım ki Türk çayı, tarlada kar altında kalarak yetişen tek çay. Bu haliyle de lezzet açısından önemli bir avantaja sahip. Coğrafi ve iklimsel olarak sahip olduğumuz bu avantajı, doğru tarım uygulamaları ile önemli bir rekabet avantajına dönüştürebiliriz. Bunları başarabilmek benim ve Doğuş Çay ailesi için çok büyük bir mutluluk. Bunun için var gücümüzle çalışıyoruz” dedi.
“Türkiye’nin en büyük tarım markası olmak istiyoruz”
Gerek Türkiye’de gerekse dünyada önemi her geçen gün artan tarımsal üretime dikkat çeken Harika Karakan Batallı, “Doğuş Çay ailesi olarak çıktığımız yolda üreticilerimizi sürekli destekliyoruz, hep yanlarında yer alıyoruz. 2021 yılında Doğuş Çay olarak 160 bin ton yaş çay, 975 bin ton şekerpancarı, 60 bin ton patates, 50 bin ton domates, 15 bin ton mısır alımı gerçekleştirdik. Bu alımlarımızla ülkemizde tarımın ve çiftçilerimizin gelişimine de büyük katkı sunuyoruz. Yaptığımız işe inanıyoruz ve hem halkımıza hem de ülkemize fayda sağlayabilmek için var gücümüzle çalışıyoruz. Tüm bu yatırımlarımız ve çalışmalarımız sonucunda da Türkiye’nin bir numaralı tarım markası olmayı hedefliyoruz” diye konuştu.
