Ali Kemal Hüseyin
Çin’in çağdaş yazarlarının ve eski edebi klasiklerin yeni çevirileri daha fazla yabancı okuyucu arasında popüler hale geliyor.
Aralık 2021’de, Zhang Qizhi’nin Çin tarih kitabı “Çin Tarihi Üzerine On Beş Ders”in Arapça çevirisi, 2021 Şeyh Hamad Çeviri ve Uluslararası Anlayış Ödülü’nü kazandı. İlk kez 2015 yılında Doha, Katar’da başlayan etkinlik, Arapça kitap dünyasında çevirmenleri onurlandırmak için verilen en önemli ödüllerden biri haline geldi.
2003 yılında Beijing Üniversitesi Yayınev’ tarafından yayınlanan Çin Tarihi Üzerine On Beş Ders, Çin’de eleştirmenlerden iyi not aldı. Çin’de ünlü bir tarihçi olan yazar Zhang, antik çağlardan günümüze Çin tarihinin dolambaçlı sokaklarında bizleri bir gezintiye çıkarmak için basit bir dil kullanıyor.
Kitapta, Çin uygarlığının kökeni ele alınırken, Han (206 MÖ-MS 220), Tang (618-907) ve Qing (1644-1911) hanedanlarının müreffeh zamanlarındaki iletişim ve ulaşım, sanat ve edebiyat, siyaset, hukuk, tarım, sanayi, askeri teori ve sosyal yaşam dahil birçok alanda görüşler yer alıyor.
Kitabın Arapça çevirisi 2018 yılında Cezayir Uluslararası Kitap Fuarı’nda görücüye çıktı. Şimdiye kadar Korece, Vietnamca, Arapça, Kazakça ve Kırgızca da dahil olmak üzere birçok dile çevrildi.
Çin siyaseti kategorisine bir örnek olarak, Çin’de yayınlanan “Çin Komünist Partisi Neden ve Nasıl Çalışır?” bugüne kadar 12 dilde yayınlandı ve yurtdışı satışları yarım milyon doları geçti.
Çin çağdaş edebiyatı kategorisinde, Liu Cixin’in “Dünya Tarihinin Hatırası” üçlemesi 30’dan fazla dile çevrildi ve 3,3 milyonun üzerinde kopya sattı. İngilizce çevirisinin yeni baskısı 1,25 milyon dolar sattı ve Çin çağdaş edebi eserlerinin denizaşırı telif ücretlerinde tarihi bir rekor kırdı.
Çocuk kitapları kategorisinde ise Hans Christian Anderson Ödülü sahibi Cao Wenxuan’ın eserleri 35 dile çevrildi. Yazarın eserlerinden Bronz ve Ayçiçeği (Bronze & Sunflower), The New York Times, Wall Street Journal ve Publishers Weekly’nin en çok satanlar listelerinde yer aldı.
Kasım 2021’de, üç sinolog; Anne Sytske Keijser, Silvia Marijnissen ve Mark Leenhouts’un 13 yıl sıkı çalışmasıyla Çin klasiği “Kırmızı Köşkün Rüyası”nın ilk tam Hollandaca çevirisini okuyucularla buluşturdu.
Bitkileri, hayvanları, giysileri, lezzetleri ve geleneksel Çin tıbbının formüllerinin yanı sıra şiirsel anlatımlar da içeren böyle sürekleyici bir roman, çevirmenler için zorlayıcıdır. Çeviri çalışmalarında yer alan Marijnissen, en büyük zorluğun Qing Hanedanlığı’nın Çince dilinin modern Hollandaca’ya nasıl çevrileceği ve orijinal metnin edebi tarzının nasıl korunacağı konusu olduğunu söyledi.
Üslup açısından tutarlı bir çeviri yapmak için, üç çevirmen romanı her biri altı ila yedi bölümden oluşan farklı aşamalara ayırdı. Bir tercüman bir bölümü bitirdikten sonra, ikinci tercüman daha fazla revizyon için üçüncü tercümana iletmeden önce onu okuyup gözden geçirdi. Ayrıca, olağanüstü sorunları tartışmak için 15 ila 20 bölümün tercümesini bitirdikten sonra dururlardı.
Keijser, “Kırmızı Köşkün Rüyası”nı çevirmenin düşündüklerinden çok daha uzun ve zor bir yolculuk olduğunu ifade etti. Üç sinologun değerli çabaları sayesinde Hollandalı okuyucuların romandaki büyüleyici karakterleri tanıma fırsatını yakalayacaklarına değinen Keijser, insanların kitabı okudukça Çin kültürünü daha iyi anlamalarını umduğunu belirtti.
