Ali Kemal Hüseyin
İyi ve sağlıklı bir yaşam için bağımlılıklarla mücadele eden Yeşilay, yarıyıl tatilinde çocukların ekran karşısında geçirdiği zamanı kontrol altına almak için önerilerde bulundu. Mücadele alanları arasında teknoloji bağımlılığı da bulunan Yeşilay, çocukların tatilde sadece ekran karşısında olmaması ve verimli vakit geçirmesine yönelik ebeveynlerin yapabileceklerini sıraladı.
Ara tatilin verimli ve keyifli geçmesinin çocuklar ile gençler için önemine değinen Yeşilay Genel Başkanı Prof. Dr. Mücahit Öztürk şunları söyledi:
“Yarıyıl tatilinin başladığı bugünlerde çocukların ve gençlerin tatilde zamanını dengeli bir şekilde geçirmesini sağlamak konusunda ebeveynlere sorumluluk düştüğünü belirtmek istiyoruz. Yeşilay olarak, teknolojinin kontrolsüz kullanımının kişiyi hem beden hem ruh sağlığı açısından olumsuz etkilediğini biliyoruz. Bu noktada beden ve ruh sağlığı yerinde, sağlıklı yaşam bilincine sahip bir neslin yetişmesi için hepimize sorumluluklar düşüyor. Bilgisayarda oyun oynamak ve ekranda bir şeyler üreterek farklı aktivitelere zaman ayırmak çocukların gelişimi için önemli olmakla birlikte bu zaman kontrol altına alınmalı; teknoloji bağımlılığına yol açacak düzeylere çıkmaması için dengelenmeli. Çocuklar kendilerini geliştirecek aktiviteler edinerek arkadaşlarıyla sosyalleşmeli. Bu tür verimli bir dinlenme beraberinde yeni okul döneminde çocuklara ve gençlere başarı getirecektir.”
Ebeveynlere yarıyıl tatili için kontrollü teknoloji kullanımı sağlayan öneriler:
- Boş zamanlar oluşturarak açık havada zaman geçirebilirsiniz. Çeşitli spor faaliyetleriyle eğlenceli vakit geçirebilirsiniz.
- Çocuklar can sıkıntısı veya olumsuz duygular hissettiklerinde teknolojik cihazlara yönelmek isteyebilirler. Bu noktada, çocuklarla sohbet edebilir, duygularını paylaşmalarına yardımcı olmaya ve alternatifler sunmaya çalışabilirsiniz.
- Ailece teknoloji kullanımına karşı alternatif etkinlik listesi oluşturabilirsiniz; yapılabileceklerinizi küçük kağıtlara yazıp bir kutuya veya kavanoza koyup içlerinden seçerek ilerleyebilirsiniz. Sessiz sinema, sandalye kapmaca, kutu oyunu oynama, ailece kendi gazetenizi çıkarma veya haber bülteninizi sunma, gözü kapalı resim çizmeyi deneme, sırayla ekleme yaparak bir hikâye oluşturma gibi aktiviteler bunlardan birkaçı olabilir.
- Bilgisayarda geçirilen süre, boş zamanlar, etkinlikler, ev içi sorumluluklar ve yemek saatlerinin yer aldığı günlük/haftalık tablolar oluşturarak, zamanı nasıl kullanacağınızı kontrol edebilirsiniz.
- Yarıyıl tatilinde ailece kendinize yeni bir hobi edinebilir, yeni bir şey öğrenmek veya üretmek için hedefler koyabilirsiniz. İnternet yeni bir şeyler öğrenmek için harika seçenekler sunar; dans etmekten dil öğrenmeye, kodlamadan resim çizmeye, animasyon videolar üretmekten beste yapmaya pek çok beceri kazanabilir, öğrendiklerinizi birbirinizle paylaşabilir, belki ailece bir proje üretebilirsiniz.
- İnternet kullanımı hakkında çocuklarınızla konuşarak, internetin nasıl, ne zaman ve nerede kullanılabileceğine dair kurallar oluşturabilirsiniz. İnternette ona rahatsızlık veren bir içerikle karşılaştığında size danışabileceğini ve yanında olacağınızı belirtebilirsiniz.
- Çocuğunuzla tanımadığı kişilerle paylaşmaması gereken bilgilerin neler olduğu hakkında konuşabilirsiniz. Örneğin; doğum tarihini, ev adresini ya da hangi okulda okuduğunu sizin tanıdığınız yakın arkadaşları ya da akrabalarınızın dışında kimsenin bilmesine gerek olmadığını anlatabilirsiniz.
- İnternette karşısına çıkan her bilginin doğru olmayabileceğini çocuğunuza anlatabilir; bu sayede doğru ile yanlış bilgiyi ayırt edebilmesine yardımcı olabilirsiniz. Bunun için doğru bilgilerin yer aldığı videoları birlikte izleyebilir, doğru kanallardan örnekler verebilirsiniz.
- Çocuğunuz teknolojik aletlerle zaman geçirirken birden kapatmak veya elinden almak çocuğun öfkelenmesine ve devam etmek için daha fazla ısrar etmesine neden olabilir. Bunun yerine çocuğa oyunu bırakması için kısa ve belli bir süre tanıyabilirsiniz. Örneğin, anlaştığınız süre üzerinden “10 dakika kaldı, 5 dakika kaldı” gibi hatırlatmalar yapabilirsiniz.
- Dijital iyilik halini yükseltmek için çocuğunuzla birlikte teknolojiden uzak zaman aralıkları belirleyebilirsiniz. Süre ve saatine birlikte karar vereceğiniz bu zaman dilimlerinde telefonunuzu veya bildirimlerinizi kapatabilir, teknolojiden uzaklaşabilirsiniz.
Yeşilay
1920 yılında faaliyete başlayan Yeşilay, insan onurunu ve saygınlığını temel alan, toplumu ve gençliği ayrım gözetmeden zararlı alışkanlıklardan korumak için çalışan, millî ve ahlaki değerleri gözeterek bağımlılıklarla mücadele eden; ulusal ve uluslararası düzeyde önleyici ve rehabilite edici halk sağlığı ve savunuculuk çalışmaları yürüten bir sivil toplum kuruluşudur. Alkol bağımlılığıyla mücadele hedefiyle kurulmuş; kuruluşundan günümüze bağımlılık türleri arttıkça Yeşilay’ın tüzüğüne yeni çalışma alanları eklenmiştir. Alkolden sonra tütün, madde, kumar ve internet bağımlılığı mücadele alanlarına dâhil olmuştur.
Türkiye genelinde 120 Yeşilay şubesi, dünya genelinde 95 Ülke Yeşilayı bulunmaktadır. 2015 yılında Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM) kurulmuştur. 115 Danışma Hattı ile çağrı merkezi hizmeti vermeye başlayan Yeşilay Danışmanlık Merkezi, şu an Türkiye genelinde ve KKTC’de aktif olarak 104 Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM) ile bağımlılık alanında profesyonel psikolog ve sosyal hizmet uzmanlarından oluşan kadrosu ile psikolojik ve sosyal hizmet desteği sağlamaktadır.
Toplumu bağımlılıklardan korumak ve bilinçlendirmek için yaptığı çalışmalarından dolayı Yeşilay, 1934 yılından bu yana “Kamuya Yararlı Cemiyetler” arasında yer almaktadır. BM Ekonomik Sosyal Konsey (ECOSOC) Özel Danışmanlık Statüsüne ve Avrupa Kalite Yönetimi Vakfı (EFQM) “Türkiye Mükemmellik Ödülü’ne” sahiptir.
