Ali Kemal Hüseyin
Tüpraş, robotik teknolojilere yönelik yol haritası kapsamında, üretim sahalarında dijitalleşme çalışmalarına hız kesmeden devam ediyor. Emniyetli iş anlayışını tüm iş süreçlerinin odağına yerleştiren şirket, rafineri sahalarındaki riskli çalışma ortamlarında yapay zekâ destekli otonom robot uygulamalarını devreye almak üzere test çalışmalarına başladı. Enerji sektörünün dijitalleşmesinde öncü ve yenilikçi uygulamalara imza atan Tüpraş’ın son adımı Boston Dynamics’in robotu Spot’un sahada denenmesi oldu.
Tüm iş süreçlerinde en temel değeri olarak gördüğü “emniyet” odağıyla hareket eden Tüpraş, Robotik Yol Haritası kapsamında yenilikçi dijitalleşme uygulamalarına imza atmaya devam ediyor. Bu doğrultuda, 2020 yılında kurulan Tüpraş Robotik Ekibi, ileri teknolojilere yönelik proje geliştirme çalışmalarını tüm rafinerilerden ilgili teknik ekiplerin de katkısı ile sürdürüyor.
Petrol depolama tanklarının periyodik kontrol çalışmalarında, metrelerce yükseklikteki ölçümlemelerde ve rafineri sahalarındaki riskli iş alanlarında robotik teknolojilerle pilot denemelerini gerçekleştiren Tüpraş, son olarak Boston Dynamics’in akıllı otonom robotu Spot ile üretim sahalarında test uygulamalarına başladı. Böylece, teknolojinin Türkiye’de üretim sahalarındaki öncü uygulayıcılarından oldu.
Tüpraş, üretim sahalarında robot kullanımıyla, güvenli ve emniyetli iş ortamını desteklemeyi amaçlıyor. Riskli süreçlerde tekrarlayan işleri kolaylaştırarak, teknik ekiplerin yetkinliklerini farklı alanlarda kullanmalarına olanak tanıyor.
Norveçli unicorn startup Cognite tarafından rafineriye özel sensörlerle donatılmış robotun, düzenli kontrol işlemlerini gerçekleştirmek üzere deneme çalışmaları ilk olarak İzmit Rafinerisi’nde, ardından Kırıkkale Rafinerisi’nde tamamlandı. Saha deneme çalışmalarından elde edilen veriler ve bilgiler ışığında detaylı teknik değerlendirmeyi takiben; çeşitli sahalarda kullanım ihtiyaçları da göz önüne alınarak fizibilite çalışma çalışmaları gerçekleştirilecek.
Geleceğin enerjisinde de liderlik hedefiyle en ileri ve yenilikçi dijital uygulamalardan faydalanılacak.
Geleceğin enerji sektöründe de liderlik hedefiyle, 2050’de karbon nötr olma taahhüdünü ve stratejik dönüşüm planını açıklayan Tüpraş, dönüşüm yolculuğunda en önemli yapıtaşlarından biri olarak gördüğü dijitalleşme alanında, yapay zeka ve robotik teknolojiler yol haritası kapsamında geleceğe yönelik öncü ve yenilikçi uygulamalarını sürdürüyor.
Tüpraş, sürdürülebilir rafinaj faaliyetleri kapsamında operasyonel mükemmeliyete katkı sağlayacak teknolojilere erişim için öz kaynakların ve inisiyatiflerin yanında uluslararası platformlara dahil olmaya; ortak Ar-Ge projeleri, start-up işbirlikleri ile ürün ve proje geliştirmeye devam ediyor.
Yapay zekâ uygulamalarıyla emniyetli iş süreçlerine katkı sağlayan, enerji kullanımını ve maliyetleri en aza indirgeyen şirket, karbon emisyonunu azaltmada da yine yapay zeka algoritmalarından faydalanacak.
Otonom çalışabiliyor
Otonom robot, Spot’un üç boyutlu modellerle desteklenen gelişmiş yönetim platformu sayesinde beklenen aksiyonlar kolayca tanımlanabiliyor. Gerekli talimatları alan robot herhangi bir ilave yönlendirmeye ihtiyaç duymadan kendi başına çalışarak görevini tamamlayabiliyor. Kablosuz bağlantı ile desteklenen robot 360 derece kamerayla canlı görüntü aktarımı gibi operatöre destek olabilecek her türlü veriyi anlık olarak sunabiliyor. Rutin olmayan veya acil durum gibi operasyonları yönetebilmek adına uzaktan manuel kontrol imkânı da sağlanabiliyor.
Analog veriler elde edilebiliyor
Sahalarda bulunan farklı tipte analog sayaç, seviye göstergeleri, valf açıklığı göstergeleri ve çeşitli emniyet kontrolleri robot tarafından otonom olarak yapılabiliyor. Ekipmanların fotoğraflarından elde edilen görüntüler işlenerek sayısal veriler elde ediliyor ve zaman serisi oluşturacak şekilde kaydedilip takip edilebiliyor.
Sızıntıların tespiti çok daha kolay yapılabiliyor
Yapay zekâ ile desteklenen kameralar sayesinde zeminde oluşabilecek herhangi bir sıvı kolaylıkla saptanırken, robotun üzerindeki sensörlerle de ortamdaki gazlar tespit edilebiliyor.
Termal görüntüleme
Robot, üzerinde bulunan termal kamera sayesinde görüntülenen yerlerin sıcaklık değerlerini de bildiriyor. Alınan sıcaklık verileri işlenerek entegre veri yönetim sistemi sayesinde geriye dönük karşılaştırmalarla daha akıllı uyarılar elde edilebiliyor.
Emniyet için yeni bir boyut – 3 boyutlu modelleme
Robot, ortam tarama kameralarıyla bulunduğu ortamın üç boyutlu modellerini de oluşturabiliyor. Görüntü işleme yöntemleriyle nesneler tanımlanabiliyor ve daha önceden elde edilen verilerle de karşılaştırılarak ortamda bulunmaması gereken yabancı maddeler için uyarı oluşturabiliyor. Bu yöntemle elde edilen en büyük kazanımlardan biri de acil durumlarda kullanılacak tahliye güzergâhlarının daima açık tutulabilir olması.
Ayrıca, robot belirlenen rotalar üzerinde bulunan engelleri çevre algılama sensörleriyle tespit ederek engeli aşması için gereken aksiyonu hiçbir müdahaleye ihtiyaç duymadan, gelişmiş karar destek mekanizmalarıyla belirleyebiliyor.
