Çocukları Dijital Obeziteden “3 T” Kuralı ile Kurtarın

Pandemiyle birlikte eğitimin uzaktan yapılması ve evde geçirilen sürenin her zamankinden fazla olması nedeniyle çocukların teknoloji ve ekran kullanım süreleri arttı. Sabri Ülker Vakfı’nın derlediği bilgilere göre, akıllı telefon gibi dijital cihazların aşırı bir şekilde kullanılmasının Dijital Bağımlılık yarattığı ve Dijital Obezite’ye neden olduğuna dikkat çekiyor. Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü’nden Prof. Dr. Süleyman Sadi Seferoğlu; içinde bulunduğumuz sürecin en önemli yıkıcı etkilerinden birisinin ‘Dijital Obezite’ olduğunun altını çizerek, ebeveynlere “Dijital Ebeveyn” olmayı öğrenmeleri için sesleniyor. Seferoğlu, ailelere çözüm için 3 “T” ve 3 “ET” kuralını öneriyor.

 Pandemi sürecinde artan dijitalleşme ve teknoloji kullanımıyla ilişkili yıkıcı etkilerin özellikle çocuklarda gözlemlendiğini söyleyen Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü’nden Prof. Dr. Süleyman Sadi Seferoğlu dijital bağımlılık ile ilgili şunları söyledi; „Bu bağımlılık türü son yıllarda üstünde çok yoğun tartışmalar olan bir kavramdır. İnternet kullanımını sınırlandırma konusunda sorun yaşayan bireylerin, tıpkı alkol ve uyuşturucu madde bağımlıları gibi olumsuz sonuçlarla karşılaştığı görülüyor. İnternet bağımlılığı, bireyin internet kullanımını kontrol edememesi, aşırı kullanımından dolayı iş, aile ve sosyal hayatında sorunlar yaşaması şeklinde tanımlanabilir“. 

Seferoğlu, dijital obezitenin en belirgin özelliklerinden birisinin “Hijyen eksikliği” olduğunu gözlemlediklerini, önceliğin bağımlı olunan alana verilmesi nedeniyle, banyo yapma, diş fırçalama, odanın toparlanması gibi rutin temizlik alışkanlıklarının daha az önemsenmesi şeklinde kendisini gösterdiğini belirtiyor. Seferoğlu, dijital obezlerin en sık karşılaşılan davranışlarının  çevrimdışı etkinliklere, sosyal hayata olan ilginin azalması, teknolojiden uzaklaşma, bağlantıyı kesme, ekrandan uzak kalmada zorlanma, birden fazla sosyal medya hesabının bulunması, sosyal medya hesaplarındaki profillerini kendilerini olduğundan farklı yansıtacak şekilde düzenleme, bolca öz çekim yaparak o fotolar üzerinde düzenlemeler yapma, bu fotoları silmeyip saklama, cihazlarına sürekli olarak yeni uygulamalar indirme, uzak kalındığında sinirlilik ve yoksunluk hissi, okuldaki, işteki veya kişisel ilişkilerdeki olumsuzluklara rağmen kullanıma devam etme, teknolojik olmayan veya çevrimdışı etkinliklerde bile geçmiş teknolojik faaliyetler hakkında düşünme veya geleceğe dönük planlar kurma olduğunu söylüyor.

Anne ve babaların eğitilmeleri gerekiyor 

Süleyman Sadi Seferoğlu’na göre çocukların ekran başında geçirdikleri sürenin bağımlılığa dönüşmesi, aile ve sosyal hayatında sorunlar yaşamasına neden olabiliyor. Dijital yaşamdan tamamen uzak durmak yerine bu alandaki fırsatlara göre çocukları yönlendirmek gerekiyor. Dijital dönüşüm yaşamımızın gerçeği, dolayısıyla çocuklara rehberlik yapmak, onlarla açık iletişim kurarak onlara zarar verecek birtakım durumlar hakkında bilgilendirmeler yapmak, onları yönlendirmek yani aynı zamanda birer dijital ebeveyn olmak gerekiyor. Vücudun ihtiyacından fazla miktarda kalorinin yüklenmesi nasıl obeziteye neden oluyorsa benzer şekilde zihne kullanabileceğinden fazla miktarda bilgi/bildirim yüklenmesi de dijital obeziteye neden olabiliyor. Seferoğlu, hem ebeveynlere hem de çocuklara şu önerileri sunuyor:

Dijital Diyet Listesi:

•          Kullanımların (öğünlerde olduğu gibi) arasını uzun tutmak

•          Evdeki kablosuz ağları belli saatlerde kapatmak

•          Kullanılan cihazlardaki bildirimleri kapatmak

•          Akıllı telefonlarda gece saati uygulamasına geçmek

•          Dijital teknolojilerin kullanım sürelerini azaltma konusunda gerçekçi hedefler belirlemek

o          Kullanım süresini giderek azalan bir şekilde azaltmak

o          Araştırmalar, davranış değişikliğinin kademeli olduğunda başarılı olma olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor. Sürecin en başında çok iddialı bir hedef belirlenirse, başarısız olma olasılığı yüksek olabilir. Bunun sonucunda da “Ben bunu asla başaramayacağım” şeklinde bir duygunun yaşanması söz konusu olabilecektir.

Ebeveynlerin Yapabilecekleri:

Üç „T“  Detoksu

• TV
• Tablet
• Telefon

Üç „ET“ Kuralı

• Kontrol ET
• Eşlik ET
• Sohbet ET

Ailece Neler Yapılabilir?

• Spor
• Yürüyüş
• Arkadaşlarla zaman geçirmek
• Doğada zaman geçirmek
• Kitap okumak
• Müzik dinlemek
• Öğrenci kulüplerine katılmak
• Tiyatroya, sinemaya gitmek
• Tamamıyla elektronik materyaller kullanmak yerine basılı materyalleri de kullanmak