Türkiye’de Kürtçe yayıncılık yapan kurumlar, pandemi koşulları, ekonomik kriz ve siyasi engeller altında 2021’de faaliyetlerine devam etti. İstatistiklere göre, 2021’de Kürt yayıncılar 377 Kürtçe kitap bastı ki bu önceki yıllara oranla yüksek bir rakam. Ancak yayıncılar gelecek için aynı şekilde iyimser değil.
İstanbul ve Diyarbakır’da faaliyet yürüten Avesta, Nûbihar, J&J ve Payîz yayınevleri yöneticileri, Kürt yayıncılığının durumu ve yeni yıl hakkındaki görüşlerini Rûdaw’a anlattı.
Kitap basmanın yüksek maliyeti, düşük satış ve okuma oranlarından şikayetçi olan Kürt yayıncılar ayrıca, Kürtçenin statüsü ve ekonomik kriz nedeniyle gelecek konusunda duydukları endişeleri dile getirdi. Bazı yayıncılar, geleceği görmeden yeni eserler yayınlamayacakları mesajı verdi.
Avesta Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Abdullah Keskin, “Bizim için çok verimli bir yıl oldu. Ama satış ve okuma açısından aynı şeyi söyleyemem. 2021’de 23’ü Türkçe, 65’i Kürtçe olmak üzere 88 kitap yayınladık. Belirsiz ekonomik koşullar ve kağıt tedariği nedeniyle önümüzü göremediğimiz için bir süre beklememiz gerekiyor. Fakat çalışmalarımız devam edecek“ dedi.
J&J Yayınevi sahibi Azad Zal da, “2021’de salgın bizi vurdu. Ardından ekonomik kriz geldi. J&J olarak 20’si çocuk kitabı toplam 68 kitap yayınladık. 2022 yılında kitap sayımızı artırmak istiyoruz ama bu sayı azalacak gibi görünüyor. Şu anda elimizde 63 dosya var ancak ekonomik nedenlerle 2022’de kaç tane yayınlayacağımız belli değil” diye konuştu.
2021 yılında toplam 26 Kürt yayınevi yayıncılık çalışmalarına devam etti. Kürt yayınevlerinin çoğu Diyarbakır merkezli ancak Van, İstanbul ve İzmir gibi şehirlerde de faaliyet gösterenler var.
Nûbihar Dergisi ve Nûbihar Yayınevi Genel Yayın Yönetmeni Süleyman Çevik de, “2021 yılında 4’ü Türkçe, 22 yeni Kürtçe kitap yayınladık. Özellikle son 2-3 ayda dövizdeki artış nedeniyle bazı çalışmalarımızı 2022’ye bıraktık. Şimdi bazı kitaplarımız baskıya hazır. İleride yayınlayacağız. 2021 bir önceki yıldan daha iyi olsa da daha önceki yıllardan kötüydü” dedi.
Payîz Yayınevi Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Çakmak, “Türk parasının Dolar ve Euro karşısında değer kaybetmesi be Türkiye’deki ekonomik kriz nedeniyle şu anda zor durumdayız. Yani şu anda nasıl yapacağımızı, hangi imkanlarla kitap basacağımızı bilmiyoruz. 2021 yılında 13 kitap yayınladık. Buradan Kürt okuyuculara sesleniyorum; okurlar bu konuda biraz daha dikkatli olmalı ve Kürt yayınevlerine sahip çıkmalıdır” şeklinde konuştu.
İstatistiklere göre Türkiye’de 2019’da 252 ve 2020’de 279 Kürtçe kitap basıldı. Çözüm Sürecinde yani 2013-2015 yılları arasında, barış ortamı ve Kürtçe çalışmalara artan ilgi nedeniyle Kürtçe yayınların basımı ve dağıtımı da daha iyi seviyedeydi. Ancak çözüm sürecinin ardından süreç değişti. Kürtçe önündeki engellerin de devreye girmesi ile Kürtçe kitap satışları azaldı.