“Molla Nur” ilk kez Türkçe yayımlanıyor

VakıfBank Kültür Yayınları, 19’uncu yüzyılda sürgün olarak gönderildiği Kafkaslar’da, Kafkas halkının kültürünü yakından inceleme fırsatı bulan ve öykülerinde yer veren Aleksandr Bestujev-Marlinski’nin “Molla Nur” adlı romanını ilk kez Türkçe yayımlıyor. 

VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY) Rus edebiyatında romantik akımın temsilcilerinden Aleksandr Bestujev-Marlinski’nin yazdığı “Molla Nur” isimli eserini, Nebi Mehdiyev’in çevirisiyle okurlarla buluşturuyor. Çalışmalarında Kafkas halklarının geleneklerini, yaşam biçimlerini, etnik ve toplumsal aidiyetlerini anlatan yazarın en önemli eserlerinden biri olan “Molla Nur”, gerçek bir olaydan esinlenerek kurgulanmış hikâyesi ile edebiyatseverlere Azerbaycan folklorunu daha yakından inceleme fırsatı veriyor.

Feodal sistemin adaletsizliğine karşı mücadele 

Türkçeye ilk kez çevrilen Molla Nur, Dağıstan’da küçük bir grubun susuzluğa çare aramak için Şahdağ’a yaptıkları zorlu tırmanışla başlar. Yüksek dağların yamaçlarından Molla Nur himayesindeki eşkıyaların pusularına uzanan bu yolculuğun ödülü herkes için başka bir anlam taşımaktadır. İskender Bey sevdiği kadın Kiçkine’ye kavuşmayı, Fethali Bey itibar kazanmayı ve her biri Molla Nur gibi özgür olmayı istemektedir. Molla Nur, onlara bu özgürlüğün bedelini hatırlatacaktır.

Feodal sistemin adaletsizliğine, zengin beylerin zulmüne ve kendisine molla diyerek insanlar üzerinde iktidar kurmaya çalışan yalancılara karşı direnen eşkıya lideri Molla Nur’un yolu İskender Bey’le kesişiyor ve roman, onların zorlu yaşam öyküsü etrafında gelişen olayları anlatıyor. 1825 yılında St. Petersburg’taki Dekabrist ayaklanmasına katıldığı gerekçesiyle önce Sibirya’ya, ardından Kafkaslara sürülen Aleksandr Bestujev-Marlinski’nin sürgün dönemi eserlerinden olan Molla Nur, 1800’lerde Dağıstan bölgesindeki politik yapılanmayı, toplumun ahlaki ve manevi değerlerini gözler önüne seriyor.

Kitaptan 

“Perverdigâr, Yüce Tanrı, hâlimiz perişan! Hayat kaynağımız bulutlar! Semavi sütü yeryüzüne indirin, toprağın yaralarını sarın, kuraklığı yok edin. Oklarınızı günahkârlara saplayın, günahsızları da sevindirin… Zira yeryüzündeki herkes günahkâr olmadığı gibi göğsünüzde yatan sadece şimşekler değildir. Hayat verici yağmurlarınız da vardır. Sadece korku değil, aynı zamanda umut da vardır.”

Aleksandr Bestujev_Marlinski kimdir?

Soylu Rus ailesi Bestujevlerin bir ferdi olarak 1797 yılında St. Petersburg’da doğan Aleksandr Bestujev, edebiyata ilgi duyduğunu çocukluğunda fark etmiş ve 1819 yılından itibaren dönemin ünlü edebiyat dergilerinde kısa hikâyeler yayımlamaya başlamıştır. Ancak 1825 yılının Aralık ayında vuku bulan “Dekabrist” ayaklanmasına katıldığı gerekçesiyle önce Sibirya’ya, ardından Kafkaslara sürülmüştür. Edebî hayatının en verimli dönemi de Kafkaslarda geçirdiği yıllara tekabül eder. Burada Türkçe öğrenen Bestujev, Türkçeden Rusçaya kimi eserleri çevirmesinin yanı sıra bölgenin yaşam tarzını, geleneklerini, ahlaki ve manevi değerlerini, politik yapılanmasını yansıtan çok sayıda hikâye ve roman kaleme almıştır. Eserlerinde genellikle ikinci soyadı olarak kullandığı Marlinski mahlasını tercih etmiştir. Hayatının son sekiz yılını Kafkasya’da geçiren Marlinski, 1837’de yaşanan bir çatışma sırasında ormanda kaybolmuş ve kendisinden bir daha haber alınamamıştır.

Nebi Mehdiyev kimdir?

1978 yılında Azerbaycan Karabağ’da doğdu. Marmara Üniversitesi Din Felsefesi Anabilim Dalında doktorasını tamamladı. Din felsefesi, bilgi felsefesi ve Rus düşünce tarihi alanlarında çalışmalarını sürdüren akademisyen hâlihazırda Trakya Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Akademik çalışmalarının yanı sıra Rusça ve İngilizce dillerinden pek çok eseri Türkçeye kazandırmıştır.