Ali Kemal Hüseyin
Son dönemde Akdeniz kıyılarında yayılım gösteren Aslan balığı ve Balon balıklarının, yerel türlere ve ekosisteme olan etkisini gözler önüne seren İstilacılar belgeselinin özel gösterimi Aqua Florya Cinemaximum’da yapıldı. Akdeniz havzasının güncel su altı ve su üstü ekolojik durumuna da ışık tutan İstilacılar belgeseli festival yolculuğuna çıkmaya hazırlanıyor.
İstanbul Akvaryum’un da aralarında ulunduğu sponsorların desteğiyle çekimleri gerçekleşen “İstilacılar” Türkiye’de istilacı türler ile ilgili ilk belgesel olma özelliği taşıyor.
Süveyş Kanalı’ndan geçerek Akdeniz’e gelen yüzlerce tür tropik canlı bulunuyor. Akdeniz’e gelen ve yayılım göstermeye başlayan bu göçmen veya istilacı olarak tanımlanan türler Akdeniz için büyük bir tehdit oluşturuyor. İstanbul Akvaryum sponsorluğunda, biyolog Mert Gökalp yönetmenliğinde çekimleri gerçekleşen İstilacılar belgeselinde Akdeniz havzasının su altından ve su üstünden ekolojik bir resmi çiziliyor. Aslan balığı ve Balon balıklarının kıyılarımızdaki durdurulamaz yayılımı, yerel türlere ve ekosisteme olan etkisi, bu balıkları inceleyen 5 bilim insanının gözünden anlatılıyor. Çok yakında festival yolculuğuna başlayacak “İstilacılar’ın” ilk gösterimi özel bir etkinlik ile 16 Aralık Perşembe günü Aqua Florya Cinemaximum’da gerçekleşti.
Türkiye’de istilacı türler ile ilgili ilk belgesel olma özelliği taşıyan “İstilacılar”, biyolog Mert Gökalp’in Lüfer (2017), Orfoz (2020) belgesellerinden sonraki Akdeniz serisinin üçüncü filmi niteliğinde. Akdeniz kıyılarındaki tahribat, aşırı avcılık, iklim değişikliği ve sularımızın ısınması sonucunda değişen denizleri ve bunların gezegene olan etkileri İstilacılar belgeselinde yanıt buluyor.
İstilacılar belgeselinin yönetmeni Mert Gökalp yaptığı açıklamada; “Aslan balıkları akla hayale sığmayacak hızla yayılım gösterdi ve tüm Akdeniz kıyılarımızı kapladı. İstilacılar belgeseli ile bir yandan Aslan balığı, balon balığı gibi diğer İstilacı türleri tanıyarak, burada olmalarının nedenlerini ortaya koyup, sularımızda yarattıkları tahribatın boyutlarını inceleyerek çeşitli çözüm yollarını bulmaya çalıştık. Çok yakında filmimiz festival yolculuğuna başlayacak.” şeklinde konuştu.
İstanbul Akvaryum genel müdürü Dilek Çapanoğlu ise yaptığı açıklamada; “İstilacılar belgeselinin sponsoru olmaktan çok mutluyuz. Belgeselimiz, son dönemde denizlerimizdeki yayılımları oldukça artan aslan balığı ve balon balığı gibi istilacı türler konusunda bilgi vermesi ve iklim değişikliği, denizlerin ısınması gibi mevcut sorunlara çözüm yolları sunması açısından oldukça önemli bir bilimsel çalışma oldu.” dedi. Çapanoğlu: “İstanbul Akvaryum akvarist ekibimiz ile belgesel çekimlerine 24 saat süren dalışlar gerçekleştirerek destek verdik ve Aslan Balığının hareketlerini kayıt altına aldık. Edindiğimiz bu verilerden yakın zamanda bir makale yayınlamayı da hedefliyoruz.” dedi.
Yönetmen Mert Gökalp kimdir?
Mert Gokalp 1978 Ankara doğumlu. Lisans ve yüksek lisans eğitimini sırasıyla ODTÜ mühendislik fakültesi, Miami ve Ankara Üniversitesinde fiziksel okyanus bilimi ve deniz biyoteknolojisi bölümlerinde tamamladı. 3 adet AB projesinde bilim insanı olarak çalışan Mert doktora çalışmasını, Hollanda’da Wageningen Üniversitesi Deniz Ekolojisi departmanında Haziran 2021’de tamamlamıştır. Akdeniz ile ilgili; Türkiye Deniz Canlıları Rehberi ve Akdeniz canlılarıyla ilgili bir akıllı telefon uygulaması olan ‘Doğa Rehberi’ gibi işlere imza atmış, kurulduğu yıldan beri Magma Dergisi Yazar & Fotoğrafçısı olarak çalışmaktadır. Magma dergisinde kapak konusu da olmak üzere toplam 30 konu, çeşitli kısa haber, röportajlara imza atan Mert dergide yazar ve fotoğrafçı olarak görev almıştır. 2006 senesinden beri, freelancer fotoğraf ve video sanatçısı olarak Dünya genelindeki çeşitli STK, (WWF, Greenpeace, Fikir Sahibi Damaklar, UNDP, SAD) ajans ve firmalarla birlikte, projeler geliştirmektedir. Günümüze kadar 4 adet fotoğraf sergisi, Hollanda TV’sinde VPRO, NTR, Türkiye’de ise, BluTV, İz TV ve Yaban TV kanallarında yayınlanan belgesellerde çalışmıştır. Mert şu günlerde akademik çalışmalarına Haifa Üniversitesinde, Dr. Derya Akkaynak’ın bilimsel araştırma grubunda devam etmekte olup, Doğu Akdeniz Deniz Canlıları üzerinde geniş bir kitap çalışması içerisindedir.
Kitap Çalışması
Türkiye Deniz Canlıları Rehberi – İnkılap Yayınları
İstanbul Deniz Canlıları – İBB Yayınları (2021)
Akdeniz Deniz Canlıları – İstanbul Avkaryum Yayınları (2022)
Filmlerin Gösterildiği Festivaller
– LÜFER –
* !f istanbul independent Film festival 18-25 February, 2017
* 2nd Best Documentary Ankara International Film Festival 20-30 April, 2017
* Aegean Documentary Days, İzmir 13 May 2017
* Godollo International Nature Film Festival, Hungary May-June 2017
* BuzzCee – Buzau International Film Festival, Romania 4 July 2017
* Castellerizo Documentary Festival Greece, 28 August 2017
* 11th Edition of Voices from the Waters the International Film Festival, Bangladore-India, 2017
* Istanbul International Architecture and Urban Film Festival, October, 2017
* Bozcaada International Festival of Ecological Documentary, November, 2017
* Salt, Galata, Documentary Days, Istanbul, November, 2017
* 9th Which Human Rights Film Festival Istanbul December, 2017
* Photo Diversity Film Festival March 2018, New York
* MAPLANET International Film Festival November 16-17-18, 2018 Metz, France
* 12th Beograd International Underwater Film Festival, December, 2018 Beograd, Serbia
* 11th The International Film Festival « Pêcheurs du Monde, March 2019 Lorient, France
* Bergama Environmental Film Festival October 2019, Turkey
* Windows on our planet Panorama of Ecological Films Athens, Greece, 2020
– ORFOZ –
Istanbul Film Awards, 2020
Belgrad International Underwater Film Festival 2020
‚Beyond the Borders‘ Kastellorizo Documentary Film Festival, 2021
BIFED Bozcaada International Ecological Film Festival, 2021
Antakya International Film Festival, 2021
Haliç Golden Horn International Film Awards, 2021
– ÖDÜLLER –
Orfoz ‘Resifin Efesi’– En iyi Belgesel ödülü, Haliç Goldenhorn Uluslararası Film Festivali 2021,
Orfoz ‘Resifin Efesi’ – En iyi Türk Yapım Belgesel, İstanbul Film Awards, 2020, İstanbul
Lüfer – Özel Jüri Ödülü Photo Diversity Film Festival 2018, New York, Amerika
Lüfer – (En iyi ikinci Belgesel Ankara Uluslararası Film Festivali, 2018, Ankara
Lüfer – (GALA) !f İstanbul Bağımsız Film Festivali Belgesel Seçkisi, 2017, İstanbul
İrme – İzleyici Ödülü 2. Uluslararası Boğaziçi Kısa Film Festivali – Kasım 2014, İstanbul,
İrme – En İyi Film 16. Belgrad Sualtı Film Festivali Aralık 2014, Belgrad
İrme – Özel Jüri Ödülü Doğaka Kısa Film Festivali, Temmuz 2015 Hatay-Türkiye
İrme – En iyi Film Seattle Türk Filmleri Festivali Kasım 2014, Seattle, Amerika
