Ali Kemal Hüseyin
Dolar kurunun artışı ve zamlarla birlikte kâğıt ve matbaa masrafları giderek katlanırken basın sektörü derin yaralar alıyor. Kâğıt, kalıp, boya gibi baskıda kullanılan tüm gereçlerin ithal olması nedeniyle yüksek enflasyon ve yüksek döviz kuru gazetelerin belini büküyor.
Yaklaşık 2 ay önce 600 dolar olan bir ton kâğıdın güncel fiyatı neredeyse bin dolara ulaştı. Matbaadaki boya, kalıp, işçilik masrafı ise yüzde 300 oranında arttı. Gazete binalarının masrafları ise elektrik, ısınma ve suya gelen zamlarla yüzde 50 katlandı. Bir gazetenin maliyeti 4 liraya yaklaştı. Pek çok gazete sayfa sayısını azaltmak, fiyatına zam yapmak, renkli sayfa sayısını düşürmek, bazı eklerini sonlandırmak zorunda kaldı. Gazete temsilcileri ise gelinen duruma tepkili. Giderleri ciddi boyutta artan gazetelerin temsilcileri, yaşadıklarını anlattı.
SAYFALAR AZALACAK
Cumhuriyet Gazetesi Yönetim Kurulu Üyesi Osman Özer ise üretim maliyetlerinin yaklaşık yüzde 150 arttığını ve bu artışın devam ettiğini dile getirdi. Özer, “Bu durum bütün sektörü çok derinden etkiledi. Basın İlan Kurumu’nun verdiği destek yeterli değil. Uygulanan cezalar sonucu iyice azalıyor. Çözüm seçenekleri çeşitli değil” dedi. Cumhuriyet’in sayfa sayısının azaltıldığını ve tekrar azaltılacağını aktaran Özer, şöyle konuştu: “Eklerimizden bazılarını kapattık. 2018’den beri değiştirmediğimiz satış fiyatımıza zam yapacağız. Hiç istemesek de son çare olarak personel daralmasına gideceğiz. Ulusal ve yerel gazeteler birlik halinde hareket etmeli. Kâğıt konusunda devlet doğrudan veya dolaylı olarak desteğini artırmalıdır. Kâğıt üretimi konusunda iç piyasada seçenekler çeşitlendirilmelidir.”
DESTEK YOK
Evrensel Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat da gazete kâğıdı fiyatlarının son bir yılda yüzde 60, matbaa giderlerinin ise yaklaşık yüze 40 arttığına dikkat çekti. Polat, “Şu anda dağıtım alanında da bir tekel durumu söz konusu olduğu için o kalemde de giderler ciddi sıkıntı yaratacak boyutta” dedi ve ekledi: “Basın İlan Kurumu 2019’un eylül ayında Evrensel’e uyduruk bahanelerle ilan akışını durdurdu. Haber ve yazıları bahane ederek toplam 103 günde ilan kesme cezası verdi. Tüm bunların yanında gazete fiyatımızı hâlâ 2 TL’de tutarak direnmeye çalışıyoruz. Gazete tirajı ve e-gazete abonelik gelirlerine ek olarak, resmi ilan dışında çeşitli belediye ve kurum ilanlarından oluşan bir gelirle, okurlarımızın desteği ile dik durmaya çalışıyoruz. İktidarların neoliberal tercihleri sonucu kapatılmış olan kâğıt fabrikaları önemli bir sorun. Yerli gazete kâğıdı fabrikaları açılmasına ihtiyaç var.”
SONU BELİRSİZ YOL
Kâğıt tedarikinde yaşanan sorunu anımsatan Yeni Yaşam Gazetesi İdari İşler Sorumlusu Mehmet Şahin, “Ülkeye kâğıt girişi de hayli azaldı. Hem kâğıt yok hem dolar bazında hem de doların kendisi de arttı. Masraflarımız son zamlarla birlikte ikiye katlanacak. Matbaa giderlerinde de artış var. Kimyasallar ithalata bağlı. Dolardaki artış böyle devam ederse öngörü yapamıyoruz. Sonu belli değil. Bu kötüye gidişi durduracak bir politika yok. Yanlışta ısrar ediliyor” diye konuştu.
22 Nisan’da ebat küçülttüklerini söyleyen Şahin, “Bunun dışında yapabilecek çok şey yok. Bu gazetenin çıkması gerekiyor. Biz bu şartları zorlayıp devam etmeye çalışacağız. Bu ülkenin genel ekonomik durumuyla ilgili. İktidar savaş politikasıyla ülkenin ekonomik ayarlarıyla oynadı. Bu sorun çözülmediği sürece bu maliyetler olacak. Bu ülkenin tüm kaynakları insanların ölümüne sebep olan politikasına harcanacak” ifadelerini kullandı.
İŞSİZLİK BAŞ GÖSTERiR
Dünya Gazetesi Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ, fiyat artışlarının tüm gazetecleri ciddi şekilde etkilediğini dile getirdi. Güldağ, şöyle konuştu: “Yüzde 40’a yakın sözleşmemiz sona ermeden matbaadan zam geldi. Ciddi ham madde artışları kâğıt fiyatı artışı var. Tedarikinde de ciddi sıkıntılar ortaya çıktı. Gazete kâğıdı Türkiye’de üretilmiyor. Bu hem tedarik tarafını hem de kurlar arttıkça kâğıt fiyatlarının da artmasını beraberinde getiriyor. Türkiye’de üretilmesi son derece önemli bu konuda bir çalışma yapılmasını talep ediyoruz. O sürece kadar ithal kâğıda vergi düzenlemelerinin yapılmalı. KDV, ÖTV oranları aşağı çekilebilir. Kâğıt tedarikinde günlük uygulamaların da mutlaka çalışılması lazım. Basın ilan kurumunun da e gazete aboneliklerini de tiraja dahil etmesi gerekir. Kâğıt fiyatlarının giderek arttığı bir ortamda başka yayınlara da olanak sağlanması gerekir. Öncelikli olarak sıcak gelişmeler esnasında basın organlarımızın zarar görmemesi için mutlaka vergi oranlarında indirime gidilmesini elzem görüyoruz. Matbaanın diğer girdileri, maliyetler çok artıyor ama bunu yansıtmak mümkün olmuyor. Zaten zararla çalışan basın yayın organları daha büyük zararda. Gazeteciler işsiz de kalabilir.”
