Ali Kemal Hüseyin
100 yaşındaki Rabihan Mehmet, dinlenmek nedir bilmeden, kızı yemek pişirirken, ona yardım ediyor, bazen de evdeki çiçekleri suluyor. “Şimdi herkesin mutlu bir hayatı var, sanki çiçekler gibi güzel.” diyen Rabihan Mehmet, bugünkü hayatını bu sözlerle değerlendiriyor.
Kalabalık bir ailesi var
Rabihan Mehmet, Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nin Toksu ilçesinde doğdu, 1941 yılında Xinjiang’ın merkezi Urumçi kentinin Midong bölgesine bağlı Xiashahe köyünde evlendi. Bu yılın 14 Haziran günü, Rabihan Mehmet’in 100. doğum gününde çocuk ve torunları, bir araya gelip kalabalık ve neşeli bir kutlama töreni düzenledi.
Çiçekleri çok seven Rabihan nine, her gün evdeki çiçekleri suluyor. Bu çiçekler evi daha canlı yapıyor. Rabihan, kızının ailesinde kalıyor, 3 torunu çalışıyor, diğer ikisi henüz okuyor. Büyük torunu 2006 yılında evlendikten sonra 3 çocuk sahibi olmuş. 4 nesildir kalabalık olan aile mutlu bir yaşam sürüyor.
Rabihan’ın anlattığına göre, çocukken ailesi fakirdi ve zar zor geçiniyordu, anne babası küçük bir parça tarlada çalışıp 5 çocuğu beslemeye çaba gösteriyordu. Büyük kızları olan Rabihan, her gün mısır yiyip, hiç bir zaman doymadık günlerini hatırlıyor. Rabihan, güzel yemekleri her gün yiyebildiği ve güzel elbiseleri giyebildiği için bugünlerde çok mutlu.
Rabihan Mehmet, evdeki çiçekleri suluyor.
Rabihan’ın ailesi, Xinjiang’daki azınlık etnik grupların bir örneğidir
Rabihan Mehmet’in ailesi, Xinjiang’da yaşayan azınlık etnik grupların bir örneğidir.
Xinjiang’da yaşayan tüm etnik gruplardan vatandaşlar, nar taneleri gibi, birlik içinde mutlu yaşamları paylaşıyor. Xinjiang nüfusu, özellikle Uygur dahil azınlık etnik grupların nüfusu yıllardır istikrarlı şekilde artıyor.
21. yüzyıla girildikten sonra Uygur etnik grubunun nüfusu 2000 yılında 8 milyon 345 bini bulurken 2020 sonu itibariyle 11 milyon 624 bine ulaştı. Yüzde 1,67 olan ortalama yıllık artış oranı, diğer azınlık etnik grupların yüzde 0,83 olarak açıklanan artış oranını çok geride bıraktı.
Xinjiang nüfusundaki artışta bölgede durmadan yükseltilen tıbbi tedavi seviyesi büyük etki yarattı.
Rabihan Mehmet’in kızı Tunisa Savut, annesinin anlattığını hiç unutamıyor; annesi eskiden hastaneye hiç gitmemişti. Eskiden kadınlar kendi evlerinde doğum yapardı. Bir çocuk hastalanınca akıbeti acı olurdu. Üç abisi ve bir ablası küçükken hastalandıktan sonra tedavi göremediği için hayatını kaybetmişti.
1949 yılından sonra Xinjiang’daki sağlık ve tıbbi tedavi koşulları çok geri seviyelerdeydi. 50 tıbbi tedavi kuruluşu, sadece 700 yatağa sahipti. 2019 yılında Xinjiang’daki sağlık ve tıbbi tedavi sistemi kapsamlı şekilde tesis edildi, bölge genelinde bulunan 18 binden fazla tıbbi tedavi kuruluşu, 19 bin yatak kapasitelidir. Bebeklerin ölüm oranı 1949 yılındaki binde 400’den 2020 yılındaki binde 6,75’e kadar düştü.
Urumçi Kadın ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi’nin yetkilisi Mihribangül Ubul, işe başladıktan 20 yıldan fazla süre sonra 10 binden fazla bebeğin doğumuna tanıklık etti. Ubul, hastanenin ileri tıbbi cihazlara sahip olduğunu, gebelik öncesi sağlık kontrolü ve rehberlikten gebelik döneminde bakıma ve doğuma kadar, tam prosedürlü bir çalışma prensibi oluşturulduğunu söyledi.
Tunisa Savut, bugün her hamile kadının hastanede doğum yaptığını, her bebeğin doğduktan sonra hemen aşılandığını ve bunun çok güzel bir şey olduğunu ifade ediyor.
Rabihan Mehmet, kızı, en büyük torunu ve torununun kızıyla evde sohbet ediyor.
Rabihan’ın torunlarının farklı hayatları
Tunisa Savut’un büyük oğlu Abdukadir Mehmet, ortaöğretimi bitirdikten sonra araba satış sektörüne girdi. 3 çocuğundan en büyüğü bir erkek çocuk, ortaokul 2. sınıfta okuyor; ikinci çocuğu bir kız, ilkokulda 2. sınıfta okuyor; en küçüğü ise henüz üç buçuk yaşındaki bir kız. Tunisa’nın diğer 2 oğlu lise ve mesleki teknik okulda eğitim alıyor.
Tunisa, “Annem bir gün bile okula gitmedi, ben de sadece orta okulu bitirdim, bu nedenle çocuklarının iyice eğitim almasını sağlamaya kararlıyız.” dedikten sonra sözlerine şöyle devam etti: “Hükümetin eğitim alanında vatandaşların yararına olan politikalarından faydalandığımızı hissettim, örneğin zorunlu eğitim aşamasındaki çocuklara ücretsiz ders kitapları tedariki, eğitim masraflarından muaf tutulması, yatılı öğrencilere yardım parasının verilmesi, ayrıca geçinimi zor olan her ailenin çocuğu hükümetin özel yaşam yardımına başvurması gibi çok yararlı politikalar uygulanıyor. Yani, şimdiki çocuklar okula gitmek için hiç para ödemiyor, dahası okulda bedava verilen besin değeri yüksek yemekleri yiyebiliyor.”
Rabihan’ın tıbbi tedavi tecrübesi
Rabihan Mehmet, her ay hükümetten verilen emeklilik ve harçlık dahil toplam 2 binden fazla yuan alıyor.
Bir süre önce hava sıcaklığının aniden düşmesi sonucu, sağlık durumu iyi olan Rabihan Mehmet’in kalp ve beyin damarlarında sorun çıktı. Hemen arabayla 10 dakika mesafedeki hastaneye kaldırıldı, bir süre tedavi gördü ve ardından sağlığına yeniden kavuştu.
Tunisa Savut, şimdi doktora gitmenin çok kolay olduğunu, masrafı da pek fazla olmadığını kaydetti. Annesinin toplam hastane masrafı 10 bin yuandı, bunun 8 bin yuanı sağlık sigortası tarafından karşılandı.
Doğal gazla sağlanan yerel ısı sistemine sahip konforlu evde oturan Rabihan Mehmet’in her gün dört gözle beklediği şeyler, torunlarının işten ve okuldan eve gelmeleri, torunlarının dersleri iyi çalışmaları ve gelecekte güzel bir iş bulmaları.
