Ali Kemal Hüseyin
Erdoğan’ın Kürtleri, Putin’in ise İdlib’i merkeze aldığı belirtilen Soçi görüşmesinden kısıtlı veriler yansıyor. Rusya’dan memnun ayrılmadığı düşünülen Erdoğan’ın, dümeni yeniden 30 Ekim’de ABD Başkanı Joe Biden’la yapacağı görüşmeye çevirdiği ifade ediliyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le Soçi’de 29 Eylül’de 3 saat baş başa görüşen AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan’ın memnun ayrılmadığı ifade ediliyor. Erdoğan’ın Kürtleri, Putin’in ise İdlib’i merkezine aldığı düşünülen görüşmenin detayları, kısıtlı veriler üzerinde değerlendiriliyor. Erdoğan’ın “mutabık kaldık” dediği İdlib’de, Rusya’nın bombardımanı sürüyor. Rus savaş uçakları, İdlib’in güneyinden geçen M4 uluslararası yolun çevresini ve Türkiye destekli paramiliterlerin elinde bulunan Efrîn’in Şêrawa ilçesini vuruyor. Bir yandan da rejime bağlı güçlerin hareketlendiği İdlib’de operasyon sinyalleri veriliyor.
İDLİB’DE VERİLEN ARANIN SONU MU?
Suriye’nin kuzeybatısında bulunan İdlib, Türkiye destekli selefi ve paramiliter güçlerin elinde bulunan en büyük kent. Adını Heyet Tehrir El Şam(HTŞ) olarak değiştiren El Nusra’nın kontrol ettiği kentin etrafında Rusya, İran ve Türkiye’ye ait güçler konuşlanmış durumda. Suriye rejimi her yıl Rusya’nın desteği ile adım adım İdlib’i selefi ve paramiliter grupların elinden alırken, en son 2020’de Maret El Numan, Morik ve Seraqip gibi önemli yerler alınarak Türkiye’nin buralarda oluşturduğu gözlem noktalarını da geri alınmıştı. Kızışan ortamın ardından Rusya ve Türkiye arasında 5 Mart 2020’de yapılan görüşmelerde ateşkes yapıldı ve çatışmalar durmuştu.
BÖLGE YENİDEN HAREKETLENDİ
Türkiye, söz konusu ateşkes ve anlaşma kapsamında destelediği radikal dinci grupları M4 uluslararası yolun çevresinde çıkarıp, silahsızlandıracaktı. Bu konuda Rusya’ya güvence de vermişti. Sözünü tutmayan Türkiye, HTŞ ve diğer grupları silahlandırmaya ve askeri sevkiyat yapmaya devam etti. Rusya’nın son zamanlarda yaptığı bombardımanlarla konu yeniden gündeme geldi. Rusya’ya İdlib’deki grupların yanı sıra Efrîn’in Şêrawa İlçesi hattındaki Türkiye paramiliterlerini bombalaması tarafların da dikkati çekti.
BOMBARDIMAN SÜRÜYOR
Erdoğan’ın Soçi’de yürüttüğü görüşmelerde Rusya’nın İdlib’e olası bir kara operasyonunu engellemeye yönelik olduğu da ifade ediliyor. Erdoğan cephesinde “anlaştık” denilse de sahadaki durum şimdilik tersi yönde gösteriyor. Türkiye destekli HTŞ ve diğer radikal dinci guruplar, kentte teyakkuza geçmiş durumda. Kimi kaynaklar, Türkiye’nin bu grupları olası bir operasyona karşı uyardığını ifade ediyor.
TÜRKİYE’NİN DERDİ KÜRTLER
Görüşmeye dair Rusya’dan „İdlib ve çevresi terörist gruplardan arındırmalı“ açıklamaları gelirken, Türkiye tarafı “terörist güçlerin çıkarılması konusunda anlaştık” ifadelerinde bulunuyor. Ancak Rusya ile Türkiye’nin farklı grupları ve yapıları kast ettiği bilinmekte. Türkiye, Rojava devriminin savunma gücü YPG’yi hedef alırken, Rusya, radikal dinci grupları tarif ediyor.
RUSYA OLMAZSA ABD’YE…
İki uluslararası gücü idare etmeye çalışarak zamana oynayan Erdoğan’ın, Rusya’dan memnun dönmediği dile getiriliyor. Soçi’de istediğini elde edemediği belirtilen Erdoğan’ın dümeni bu kez 30 Ekim’de İtalya’nın Roma kentinde düzenlenecek olan G20 Zirvesi’nde ABD Başkanı Joe Biden’a çevireceği ifade ediliyor. Rusya’nın bu durumda ne yapacağı ise sahadaki hareketliliğin gidişatı belirleyecek. İlk etapta İdlib kırsalı ardından da M4 uluslararası otoyol, Zaviye, Cisir El Şuxur ve Ariha gibi yerlere operasyon yapılacağı tahmin ediliyor.
ANTEP’TEN HALEP’E YOL!
Soçi’de görüşülen diğer başlıklar ise, S-400 ve Suriye’deki ticaret yollarının açılması oldu. Kimi iddialara göre, Türkiye ve Rusya arasında Antep-Halep arasında bir transit ticaret yolunun açılması da tartışıldı. Buna göre Antep’ten başlayan yolun sırasıyla Kilis-Ezaz-Efrîn-İdlip ve Halep’e kadar ulaşması düşünülüyor. Ancak, sahada bu fikre dair emarelere rastlanmıyor.
