Ali Kemal Hüseyin
ABD ve İngiltere, Belarus’ta 9 Ağustos 2020’de yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin yıl dönümünde, ülke lideri Lukaşenko’nun demokrasiyi tanımamasını gerekçe göstererek yeni yaptırımlar uygulama kararı aldı.
İngiltere Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, Belarus’ta “Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko rejimi” tarafından devam eden demokrasi ve insan hakları ihlallerine cevap olarak ticaret, finans ve havacılığa yönelik yaptırım paketi kararı alındığı belirtildi.
Açıklamada, söz konusu yaptırım paketinin, Belarus hava yolu şirketlerine ait uçakların İngiltere’den kalkış ve inişlerinin önlenmesi ile Lukaşenko’nun lüks uçak filosuna teknik yardım sağlanmasının yasaklanmasını içerdiğine işaret edildi.
Bunun yanı sıra Lukaşenko hükümetin gelir miktarını azaltmak amacıyla potasyum hidrat, petrol ürünleri, mal ve teknolojilerin durdurulması ve izlenmesi, sigara üretiminde kullanılan ürünler ile teknolojiye ilişkin ticari önlemlerin pakette yer aldığı kaydedildi.
Yaptırımların ayrıca Belarus devleti tarafından ihraç edilen devredilebilir menkul kıymetler ve para piyasası araçlarının satın alınmasının yanı sıra devlet bankaları tarafından ihraç edilenlerin satın alınması ve kredi sağlanmasını yasaklayan mali önlemleri içerdiğine işaret edildi.
Açıklamada, alınan kararların, Lukaşenko’ya baskı uygulamak için önemli bir ek adım olduğunun altı çizildi.
„Lukaşenko rejimi demokrasiyi çiğnemeye devam ediyor“
İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, yaptırım kararına ilişkin şu ifadeleri kullandı: „Lukaşenko rejimi Belarus’ta demokrasiyi çiğnemeye ve insan haklarını ihlal etmeye devam ediyor. Bu yaptırımlar, İngiltere’nin (Belarus’taki) hileli seçimden bu yana Lukaşenko’nun eylemlerini kabul etmeyeceğini gösteriyor. Lukaşenko’nun devlete ait endüstri ürünleri İngiltere’de satılmayacak ve havacılık şirketlerimiz onun lüks uçak filosuna dokunmayacak.“
ABD de Biden yönetimi de demokrasi, insan hakları ve temel özgürlükler kısıtlandığı gerekçesiyle Belarus’a yeni yaptırımlar uygulanması kararı aldı.
ABD: Seçimlerde hile yaptı
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre, ABD Başkanı Joe Biden, „Bir yıl önce bugün, Belarus halkı demokrasinin en temel şekli olan seçim yoluyla seslerini duyurmak ve kendi geleceklerini şekillendirmek istedi. Lukaşenko rejimi ise Belarus halkının iradesine saygı duymak yerine, seçimlerde hile yaptı“ ifadesini kullandı.
Lukaşenko yönetimini muhalefeti bastırmak, binlerce barışçıl göstericiyi gözaltına almak, 500’den fazla sivil toplum örgütü lideri ve gazeteciyi tutuklamak ve uluslararası bir uçuşu zorla Minsk’e yönlendirmekle suçlayan Biden, iktidarı elinde tutmaya yönelik gayrimeşru çabalarının karşılıksız kalmayacağını ve yeni yaptırımlar uygulanacağını belirtti.
Yaptırım uygulanacak birey ve kuruluşlar arasında Belarus’un devlete ait işletmelerinden biri olan Belaruskali OAO, Belarus Ulusal Olimpiyat Komitesi, Lukaşenko’ya destek veren iş insanları ve bağlantılı oldukları 15 şirket ile Absolutbank yer alıyor.
Lukaşenko: Muhalefet darbe yapmaya çalıştı
Lukaşenko ise seçimlerin birinci yıl dönümü dolayısıyla yıllık basın toplantısını düzenledi.
Euronews’in aktardığına göre 27 yıldır ülkeyi otoriter bir şekilde yönetmekle eleştirilen Lukaşenko, seçimlerin batılı ülkelerin iddia ettiğinin aksine kurallara uygun bir şekilde yapıldığını, muhalefetin de bu süreçte darbe yapmaya çalıştığını öne sürdü.
Lukaşenko konuşmasında, „Son seçimi tam şeffaflık ve siyasi hayatın demokratikleşmesi koşullarında hazırladık ve yaptık. Bazılar adil seçime hazırlanırken, bazıları da darbe yapma projesindeydi“ diyerek muhalefeti işaret etti.
Ne olmuştu?
Belarus’ta 1994’ten bu yana 5 kez art arda Cumhurbaşkanı seçilen Aleksandr Lukaşenko, 9 Ağustos 2020’de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini yüzde 80,1 oyla yeniden kazanmış, en yakın rakibi Tikhanovskaya yüzde 10,12 oy alabilmişti.
Tikhanovskaya’nın önderliğindeki muhalefet seçim sonuçlarına karşı çıkmış, „seçimlere hile karıştırıldığı“ iddiasıyla protestolar başlamıştı.
