Ali Kemal Hüseyin
UNESCO tarafından yayınlanan bir rapora göre, bilime ayrılan küresel harcamalar hassas bir şekilde arttı. Özellikle başta Afrika olmak üzere kalkınmakta olan ülkelerde benzeri görülmemiş bir dinamizm olduğu belirtildi.
2014 ile 2018 arasında bilimsel araştırmalara yapılan yatırımların
Yüzde 19, bilim insanlarının sayısının ise yüzde 13,7 arttığı belirtildi.
Rapora göre bu artış eğilimini Covid-19 krizi canlandırdı. Her beş yılda bir yayınlanan rapor, yaklaşık 30 yıldır 190’ı aşkın ülkedeki kamusal bilim politikalarının evrimini ele alıyor.
Raporun koordinatörü Susan Schneegans, “Yirmi yıl önce, ülkeleri hala bilim ve teknolojiye yatırım yapmanın değerine ikna etmek gerekiyordu. Bugün neredeyse herkes bunun ekonomiyi ilerletmenin bir yolu olduğu fikrini kabul etti” dedi.
Ancak yatırımların çok eşitsiz olduğu kaydedildi. ABD ve Çin küresel harcamalardaki ilerlemenin yüzde 63’ünü temsil ediyor. Bununla birlikte beş ülkeden dördü geride kalıyor ve GSYİH’larının yüzde 1’inden daha azını araştırmaya harcıyor.
Rapora göre özellikle yapay zeka ve robotik gelişmeler son derece dinamik hale geldi. Özellikle “alt orta gelirli” ülkeler, 2019’da konu üzerine 150 bin yayınının yüzde 25’ine katkıda bulundu.
Susan Schneegans, „Bazı ülkeler çok becerikli, dijital teknolojilerde çok fazla araç kullanmadan yenilik yapmayı başarıyorlar“ diye analiz etti.
Salgın sırasında virüsle mücadele için tasarlanan yeni teknolojilerin yüzde 13’ü Afrika’da üretildi. Oysa Afrika dünya nüfusunun sadece yüzde 14’ünü oluşturuyor. Ancak Afrika dış finansmana çok bağımlı durumda.
Rapora göre diğer bir sorun da yeşil enerji az ilgi uyandırıyor. Karbon yakalama ve depolama üzerine yapılan araştırmalar, 2019’da yalnızca 2.500 makale üretti. Hatta bu konu Kanada, Fransa, Almanya ve mevcut lider ABD’de geriledi.
Unesco artan yatırımı savunarak „daha fazla tutarlılık“ çağrısında bulundu. UNESCO Genel Müdürü Audrey Azoulay, bilimin „daha az eşitsiz, daha işbirlikçi ve daha açık olması gerektiğini“ kaydetti.
ANF
