Eleştiri Notları -6

Oldukça iddialı bir isim olan „Ustalar Aramızda“ başlığı altında düzenlenen ilk eleştiri toplantısı olacak. Hamburg’da bu denli kapsamlı, eleştirel ve çok yönlü olarak Orhan Kemal, ilk defa ele alınacak. Üstadı çok sevdiğimden onu iki bölümde ele almayı uygun gördüm.

“Orhan Kemal’in Hamburglu Kahramanları” biraz okuma, biraz anlatma, biraz eleştiri, soru-cevap şeklinde gerçekleşecek. Onu seven var mı, yok mu Hamburg’da hep beraber göreceğiz. Dün “Kötü Yol”unu yeni bitirdiğim üstat hakkında tek Almanca yazılmış kitabı yine dün akşam ısmarladım. Bakalım Almanca onu nasıl anlamışlar ve tanıtmışlar. Kafamda onu Almanca, Alman kamuoyuna anlatmak düşüncesi vardı, işin içine diğer ustalar da girince böyle olmasını başlangıç olarak daha uygun buldum.

Üstadın buralı kahramanları deyimi bilinçli bir seçim. Onun düşler aleminden çıkmayan yoksul insanları, kurnaz, sinsi, her şeyi bilen üçkağıtçı tiplemeleri, yoldan çıkan kadınları, siyasetin, dinin ve daha binbir maskenin, nesnenin, mazeretin arkasında sığınan bildik, tanıdık, dost, akraba şeklindeki tiplemeleri hepsi buralı. Çevremizde onlardan, bunlardan onlarcasını, yüzlercesini, bulabiliriz.

Hamburglu edebiyatseverler önlerinde birinin okumasından çok anlatmasını seviyorlar. Dinlemeyi de pek önemsemediklerinden asıl ne anlatılmak isteniyor, her zaman güme gitme tehlikesi ile karşı karşıya. Sözü alan soru sormak yerine genelde nutuk çekiyor, üç kitap okumuşluğuyla utanmazca yazarlara akıl vermeye çalışıyorlar. Bu anlamda Orhan Kemal’in buralı tiplemelerini kendisini anacağımız toplantıda da mutlaka olacaktır adım gibi eminim. Hayat bu, insan bu.

Onu ilk defa bu topraklarda anmak, onu konuşacağımız bir toplantıyı gerçekleştirmek gizli bir sevinç, karmaşık duygular, bolca da heyecan veriyor. Onun hakkında konuşmak, insanların onun hakkında sorular sormaları, düşün dünyasını konuşmaları edebiyata büyük katkılar sağlayacaktır eminim.

Ustaları binlerce kilometre öteden gündeme alıp haklarında eleştiri yoğunluklu toplantılar yapmak, yerel edebiyata da önemli katkıdır aynı zamanda. Öylesi toplantılarda edebiyatseverlerin arasına bir vahşi insan daha katılabilirse ne mutlu bize. Okudukça vahşiliğini terk edip hizaya geleceği muhakkak.

Orhan Kemal aramızda. Ruhu, dünyası, tanık oldukları, düşleri, kahramanlarıyla yanı başımızda, burnumuzun dibinde. Bu ve benzeri etkinliklerle onu okutmak, onu hatırlamak, o ve benzerlerinin sayesinde edebiyatı çekici, yaşanılır, heyecanlı, sürükleyici kılmak zor bir uğraşı. Ama olanaksız değil, gücümüz ve kapasitemiz dışında da değil.

Ustaları anmak eleştiride de yoğunlaşmak ile aynı anlama gelecektir muhakkak. Bakalım üstadın buralı kahramanlarını kim ne kadar tanıyor? Onu bilenler, tanıyanlar ve sevenlerden kaçı duyarlılık gösterecek, merak ve heyecanla bekliyorum. Ben zaten epeydir hazırım onu anlatmaya.

11.01.2012

22:15