Ali Kemal Hüseyin
ABD Başkanı Joe Biden, 24 Nisan mesajında „Ermeni soykırımı“ ifadesini kullandı. Biden böylece, Reagan’dan sonra Ermeni soykırımı ifadesini dillendiren ilk ABD başkanı oldu. Türkiye Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Biden’a tepki gösterdi. CHP’nin açıklamasında ise Biden’ın sözleri kınandı ve „AK Parti iktidarının basiretsiz dış politikasının Türkiye’yi getirdiği noktayı göstermesi bakımından ibret vericidir“ denildi.
ABD Başkanı Joe Biden, 24 Nisan 1915 olaylarına ilişkin yaptığı açıklamada, „soykırım“ ifadesini kullandı.
Böylece Biden, 1981 yılında yaptığı açıklamada ’soykırım‘ ifadesini kullanan Ronald Reagan’dan sonra bu ifadeyi kullanan ilk ABD başkanı oldu.
Biden, Türkiye’nin adını anmadığı açıklamasının başında, “Her yıl bu günde Osmanlı dönemindeki Ermeni soykırımında ölen herkesin hayatlarını hatırlıyoruz ve böylesi bir mezalimin yeniden yaşanmasını engellemeye bağlılığımızı ortaya koyuyoruz” ifadelerini kullandı.
Biden, açıklamanın son paragrafında ise “Amerikan halkı, 106 yıl önce bugün başlayan soykırımda yok olan bütün Ermenileri onurlandırmaktadır” dedi.
Biden, “Ermenilerin hikâyesini onurlandırıyoruz. Acılarını görüyoruz. Tarihi teyit ediyoruz. Bunu suçlamak için değil, yaşananların tekrarlanmamasını garanti etmek için yapıyoruz” ifadelerini kullandı.
Açıklamada, daha önceki başkanların söylediği “Büyük felaket” tanımı da ayrıca yer aldı. Biden, “Suçlamak için değil, tekrarlanmasın diye söylüyorum” mesajı verdi.
Ermeni soykırımının tanınması, Biden’ın seçim vaatlerinden biriydi.
ÇAVUŞOĞLU: REDDEDİYORUZ
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Biden’ın ifadesini reddettiklerini belirtti.
Çavuşoğlu Twitter hesabından yaptığı açıklamada, „Sözcükler tarihi değiştiremez, yeniden yazamaz.” Tarihimiz hakkında kimseden ders alacak değiliz. Siyasi fırsatçılık barış ve adalete karşı en büyük ihanettir. Tek dayanağı popülizm olan bu açıklamayı tümüyle reddediyoruz“ ifadelerini kullandı.
“Sözcükler tarihi değiştiremez, yeniden yazamaz.”
Tarihimiz hakkında kimseden ders alacak değiliz. Siyasi fırsatçılık barış ve adalete karşı en büyük ihanettir.
Tek dayanağı popülizm olan bu açıklamayı tümüyle reddediyoruz.#1915Olayları — Mevlüt Çavuşoğlu (@MevlutCavusoglu) April 24, 2021
ERMENİSTAN MEMNUN OLDU
Ermenistan hükümeti, Biden’ın açıklamasını memnuniyetle karşıladıklarını duyurdu. Ermenistan Dışişleri Bakanlığı’ndan, “Ermeni Soykırımı’nın tanınması ve kınanması ortak bir beşeri sorundur, insan haklarının ve hümanist ilkelerin korunmasına koşulsuz bağlılık meselesidir” değerlendirmesi yapıldı.
SARAY’DAN İLK TEPKİ
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Biden’ın kararını tanımayacaklarını açıkladı.
Twitter’dan paylaşım yapan Kalın „Tek gündemi ülkemize düşmanlık olan çevrelerin iftiralarını tekrar eden ABD Başkanının açıklamasını şiddetle kınıyor ve reddediyoruz. ABD Başkanına kendi tarihine ve bugününe bakmasını tavsiye ediyoruz“ ifadelerini kullandı.
Tek gündemi ülkemize düşmanlık olan çevrelerin iftiralarını tekrar eden ABD Başkanının açıklamasını şiddetle kınıyor ve reddediyoruz.
ABD Başkanına kendi tarihine ve bugününe bakmasını tavsiye ediyoruz.#1915olayları — Ibrahim Kalin (@ikalin1) April 24, 2021
CHP: ESEFLE KARŞILIYORUZ
Konuyla ilgili olarak CHP de ABD Başkanı Biden’a tepki gösterdi. Parti Sözcüsü Faik Öztrak tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“ABD Başkanı Joseph Biden’ın 1915’te yaşanan acı olayları “soykırım” olarak nitelemesi büyük bir yanlış olarak tarihe geçmiştir. Bu açıklama Türkiye – ABD ilişkilerine olduğu kadar, Ermenistan Halkı ile Türkiye Halkı arasında bir uzlaşıya ulaşılmasına da olumsuz etki yapacak ve onarılması güç yaralar açacaktır.
1915 olayları Türklerin ve Ermenilerin hafızasında büyük travmaya neden olan bir trajedi, bir felaket olarak iz bırakmıştır. Bu travmanın giderilmesi bu tür açıklamalarla mümkün değildir. Özellikle diğer ülkelerin devlet yetkililerinin üzerine düşen, geçmişte yaşanan trajedi üzerinden yeni bir gerilime yol açmak değil, ortak acının yaralarının sarılmasına çalışmak olmalıydı. Bu açıklama ile bu fırsat da kaçırılmıştır.
Güney Kafkasya’da Azerbaycan ile Ermenistan arasında otuz yıldır süren Yukarı Karabağ sorununun çözüm aşamasına yaklaşıldığı, Azerbaycan’ın işgal altındaki topraklarının kurtarıldığı ve bölgede Türkiye, Azerbaycan ve Ermenistan halklarının barış, huzur, istikrar ve refah içinde geleceğe bakmaya hazırlandıkları bir sırada kullanılan sözde “soykırım” ifadesi, bütün bu süreçlerin zedelenmesine yol açacaktır.
Son zamanlarda Türkiye aleyhine yapılan açıklamalar ve ülkemiz aleyhine alınan kararlar, AK Parti iktidarının basiretsiz dış politikasının Türkiye’yi getirdiği noktayı göstermesi bakımından ibret vericidir.
Ülkemizi töhmet altında bırakan açıklamaları esefle karşılıyoruz.”
İKTİDAR KANADINDAN TEPKİLER
Biden’ın açıklamasına iktidar kanadından pek çok isim tepki gösterdi. Açıklamalar şöyle:
AKP Sözcüsü Ömer Çelik: “ABD Başkanı Biden’ın, 1915 yılında Osmanlı Devleti’nde yaşanan olaylar hakkında tarihi ve hukuki dayanaklardan yoksun ve asılsız iddiaları esas alan açıklamasını hiçbir suretle kabul etmiyor ve şiddetle kınıyoruz.”
İletişim Başkanı Fahrettin Altun: “Biden yönetiminin 1915 olaylarını ’soykırım‘ olarak etiketlemesini kati surette reddediyoruz, en sert şekilde telin ediyoruz. Washington’un onurlu tarihimize gölge düşürmeyi seçmesinden dolayı ikili ilişkilerimiz açısından son derece talihsiz, üzücü bir gün yaşıyoruz.”
DIŞİŞLERİ: EN ŞİDDETLİ ŞEKİLDE TELİN EDİYORUZ
Dışişleri Bakanlığı’nın detaylı açıklamasında ise şu görüşler kaydedildi:
“ABD Başkanı’nın radikal Ermeni çevreleri ile Türkiye karşıtı grupların baskısı altında 24 Nisan tarihinde yaptığı 1915 olaylarına dair açıklamayı kabul etmiyor ve en şiddetli şekilde telin ediyoruz.
Söz konusu açıklamanın konuya dair bilimsel ve hukuki bir temele, bulguya dayanmadığı ortadadır. 1915 olaylarına ilişkin olarak, uluslararası hukukta tanımlanmış olan soykırım ifadesinin kullanılabilmesi için gereken şartların hiçbiri mevcut değildir.
1915 olaylarının niteliği politikacıların konjonktürel siyasi saiklerine veya iç siyaset mülahazalarına göre değişmez. Böyle bir tutum, tarihin yalnızca hoyratça tahrif edilmesine hizmet eder.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 1915 olaylarının tartışmalı niteliğini açıkça ifade etmiştir. Öte yandan, Türkiye’nin o döneme dair bilimsel gerçekler ışığında adil bir hafızanın oluşturulmasına yönelik olarak 2005 yılında yaptığı Ortak Tarih Komisyonu kurulması önerisi de, Ermeni tarafı buna hiç yanaşmamış olsa da, bugün halen geçerliliğini korumaktadır. Bu itibarla, tarihi konularda hüküm vermeye ne hukuken ne ahlaken yetkisi bulunan ABD Başkanı’nın yaptığı açıklamanın hiçbir değeri bulunmamaktadır.
Medeniyetlerin beşiği olarak adlandırılan bir coğrafyanın merkezinde yer alan ve yaşadığı tüm acılara rağmen insanlığın barış ve huzuru için çaba sarfetmeyi şiar edinmiş bulunan Türkiye, tarihiyle yüzleşmekten hiçbir zaman kaçınmadığı gibi, bu konuda ABD dâhil kimseden ders alacak değildir.
Bu vesileyle, Birinci Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında dönemin olağanüstü şartlarında hayatını kaybeden Osmanlı İmparatorluğu’nun Müslüman, Hristiyan ve Yahudi tüm milletlerinden fertlerin aziz hatıralarını da bir kez daha saygıyla anıyoruz. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Birinci Dünya Savaşı döneminde hayatını kaybeden Osmanlı Ermenileri için bu yıl da, 24 Nisan günü, İstanbul Ermeni Patrikhanesi’nde düzenlenen törene ilettiği mesaj Türkiye’nin konuya ilişkin yaklaşımını yansıtmaktadır.
Yaşanan bu acıların üzerinden geçen yüz yıldan fazla süre sonra, bölgemizde geçmişin yaralarının tamamen sarılması ve halkların geleceği birlikte inşa etmeleri için samimi gayret gösterilmesi gerekirken, ABD Başkanı’nın bu açıklaması halkları kutuplaştırmak ve bölgemizde barış ve istikrarın sağlanmasını zorlaştırmaktan başka bir sonuç vermeyecektir.
ABD’nin tarihi gerçekleri çarpıtan bu açıklaması, Türk halkının vicdanında da asla kabul görmeyecek, karşılıklı güven ve dostluğumuzu sarsan sarılması zor derin bir yara açacaktır.
ABD Başkanı’nı bazı siyasi çevreleri tatmin etmek dışında başka hiçbir amaca hizmet etmeyen bu vahim hatasını düzeltmeye; tarihten düşmanlık çıkarmaya çalışan bu çevrelerin gündemine hizmet etmek yerine, başta Türk ve Ermeni halkları arasında olmak üzere, bölgede barış içinde birarada yaşama pratiğinin tesis edilmesine yönelik çabaları desteklemeye davet ediyoruz.”
İMAMOĞLU VE YAVAŞ’TA ELEŞTİREL PAYLAŞIM
ABD Başkanı Biden’ın açıklaması, CHP’li büyükşehir belediye başkanlarının da tepkisini çekti.
Ekrem İmamoğlu, Twitter’dan yaptığı açıklamada, “ABD yönetiminin 1915 olayları ile ilgili ifadelerini şiddetle kınıyorum. Bu büyük bir yanlıştır. Türkiye Cumhuriyeti’ni töhmet altında bırakmaya yönelik bu ve benzeri kararlar tarafımızca yok hükmündedir” ifadelerini kullandı.
ABD yönetiminin 1915 olayları ile ilgili ifadelerini şiddetle kınıyorum. Bu büyük bir yanlıştır. Türkiye Cumhuriyeti’ni töhmet altında bırakmaya yönelik bu ve benzeri kararlar tarafımızca yok hükmündedir. — Ekrem İmamoğlu (@ekrem_imamoglu) April 24, 2021
Açıklamasını Türkçe ve İngilizce olarak Biden’ı etiketleyerek paylaşan Mansur Yavaş ise “Milletimiz bu coğrafyada Yunus’un, Mevlana’nın hoşgörü; Mustafa Kemal Atatürk’ün barış ilkesiyle yaşamış, yaşamaya da devam edecektir. Siyasi çıkar peşinde olan devletlerin öncelikle kendi tarihlerine bakmasını tavsiye ediyor, yapılan açıklamaları şiddetle kınıyorum” dedi.
Milletimiz bu coğrafyada Yunus’un, Mevlana’nın hoşgörü; Mustafa Kemal Atatürk’ün barış ilkesiyle yaşamış, yaşamaya da devam edecektir.
Siyasi çıkar peşinde olan devletlerin öncelikle kendi tarihlerine bakmasını tavsiye ediyor, yapılan açıklamaları şiddetle kınıyorum. @JoeBiden — Mansur Yavaş (@mansuryavas06) April 24, 2021
GÜL VE İNCE DE AÇIKLAMA YAPTI
11’inci Cumhurhurbaşkanı Abdullah Gül ise açıklamasında, “Başkan Biden’ın açıklamasını esefle karşılıyorum. Türkiye-ABD ilişkilerinde ciddi sıkıntıların yaşandığı mevcut konjonktürü fırsat bilip, yüz yıl önce bu topraklarda yaşanan ortak acılar üzerinden siyaset yapmak ve tarihi gerçekleri çarpıtmak devlet adamlığına yakışmaz” ifadelerini kullandı.
Bir açıklamada CHP’nin eski cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce’den geldi. İnce şunları kaydetti: “Irak’ta ve Vietnam’da milyonlarca cana mal olan, yüz binlerce kızıl deriliyi vahşice katleden ve bitmiş bir Dünya Savaşı sonrası deney yapmak için Japonya’ya iki tane atom bombası atan bir toplumun başkanı olarak Türkiye’ye soykırım suçlaması yapmak Biden’ın haddi değildir!”
BirGün
